Türkiye’nin COVID-19 pandemisi/koronavirüs bulaşı mücadelesinde, dünyanın birçok ülkesine göre çok iyi durumda olduğunu biliyoruz. Ancak, Sağlık Bakanlığına ve onun oluşturduğu Bilim Kuruluna göre; bu başarılı mücadele ile 15 Temmuz 2015 tarihine doğru vaka sayısının 500’ün altına, ölüm sayısının 10’un altına düşmesi gerekiyordu. Yoğun bakımda yatanların sayısı da 300 civarında olmalıydı. Gelenek göreneklerine çok bağlı olan milletimiz, bütün kısıtlamalara, ağır cezalara rağmen önemli ölçüde eski yaşayışını sürdürüyor. Yaşlılarıyla ilişkilerini sürdürüyor. Ekonomik yapıyı sarsmamaya, çökertmemeye çalışıyor. Terörle mücadele, göçmenlere yardım konularında kararlılığından vazgeçmiyor. Hâl böyle olunca da salgının önlenmesinde istenilen sayılara ulaşılamıyor.
Temmuz ayının ilk yarısında da bu yüzden yazılı ve görsel medyada başta sağlık olmak üzere ekonomi, turizm ve eğitim alanlarında çok sayıda yeni kelime, terimin kullanıldığına şahit olduk. Yine İngilizce terimler ön saftaydı. Bakınız 9-14 Temmuz 2020 tarihleri arasında koronavirüs dil ve edebiyatı tablomuza neler eklendi?
Amip (Naegleria Fowleri), antibakteriyel kaplama teknolojisi, antimikrobiyal kumaş, asker uğurlama töreni yasağı (20 ilde), androit platformu (akıllı teknoloji)
Batı Nil virüsü, BIST-100 Endeksi, biyom türleri, bubonik veba (Çin’de)
CEIV Pharma Sertifikası(hava kargo taşımacılığında), COVID-19 Günlük Performans Raporu (Sağlık Bakanlığının), COVID-19 Küresel Merkez Üssü (ABD)
Çekirdek enflasyon trendi
Degrowther (planlı ekonomik küçülme), dezenfektan sisi (dezenfektasyon kabinlerinde), dezenflasyonist, dijital oyun kuruculuğu, Dijital Tarım Pazarı (Tarım ve Ormancılık Bakanlığı), DSÖ İstanbul Ofisi, düşkünlük (yaşlılık türü), DVT (derin ven trambozu)
Elleşme süreci (tarımsal ürünlerde)
Fizyoterapist, fütüristik otel
Gandalf (doğru zamanda doğru yerde bulunup sorunları çözen), global hava operasyonları, global oyuncu (borsada), Grameen Mikrofinans Programı (TİSVA’nın), granülosit (kan hücresi), granülosit transfüzyonu, green growther (yeşil büyüme)
Hazır Beton Faaliyet Endeksi, hibrit yöntemler (yeni öğretim yılında), hiperkarbi (kandaki karbondioksit seviyesinin yükselmesi), hipoksi (yetersiz oksijen alma)
İmaj zedelenmesi, impact (etki) faktörü, IOS Platformu (akıllı telefonlarda), izole tatil trendi, işletme dönüştürücülüğü (yeni meslek)
Karbon emisyonu, koronavirüs köpeği (koklayarak hastayı bulan), koronavirüs tedavi performansı, konjonktör, Koop-Des (devletin kooperatifi destekleme projesi), küpeşte UV strelizatörü
Lityum
Makroekonomik görünüm, maskematik, mikro girişimci, mobbing (aile hekimlerine), motoambulans
Nazofareks (geniz kanseri)
Ofise adaptasyon etkinliği, online kurban satışı, online kurban kesimi, online kurban bağışı
Pandemi ihracatı (maske, koruyucu giysi, dezenfektan, solunum cihazı vs.), plant-based diet, proaktif adımlar (ekonomide)
Rapor formatı (Sağlık Bakanlığı COVID-19 için), rejenerasyon, restoran ambiyansı
Shall wego uygulaması (turizmde her vatandaşa kendi ülkesini gezdirme uygulaması), six pack (karında 6 baklava dilimine sahip olma durumu)
Tıbbın Kutsal Dergisi-Lancet, trüf plantasyonu
Validasyon, vardiyalı eğitim, veri kılavuz kaptanlığı (yeni meslek)
Yeni nesil teknoloji, yükseliş rallisi (borsa endeksinde)
NAİL TAN
