- yüzyıl Türk Âşık Edebiyatının en önemli isimlerinden, sazıyla sözüyle kültür tarihimizde çok önemli bir iz bırakan Sivas Şarkışlalı Âşık Veysel Şatıroğlu’nun sanatçı kişiliğinde 2023 yılının ayrı bir önemi bulunmaktadır. 1894 yılında (Eylül sonu veya Ekim başı) Şarkışla’nın Sivrialan köyünde doğan Âşık Veysel, 21 Mart 1973 tarihinde hayata gözlerini yummuştur. 2023’te vefatının 50. yılında saygıyla, rahmetle anılacaktır. Osmanlı Devleti’nden Cumhuriyet’e geçiş dönemini yaşayan Âşık Veysel’in âşıklık yeteneği 1931 Sivas Âşıklar Bayramı’nda Millî Eğitim Müdürü şair Ahmet Kutsi Tecer tarafından keşfedilmiş, bu sayede Türkiye’de ün yaparak Atatürk inkılaplarının, Cumhuriyet’in faziletlerinin, aklın-bilimin, eğitimin sanat yoluyla savunucusu olmuştur. O, daima millî birlik ve beraberliğin, vatan devlet ulus sevgisinin sembolü bir âşık, halk sanatçısı olarak değerlendirilmiş, bu meziyeti dolayısıyla da hiçbir âşığa yapılmayan bir muameleye mazhar olmuş, TBMM tarafından “Ana dilimize ve millî birliğimize yaptığı hizmetlerden dolayı” vatana hizmet tertibinden 16 Temmuz 1965 tarihinde 500 lira aylık bağlanmıştır.
Âşık Veysel’in Kastamonu’yla ilgili yönünü Kastamonu gazetemizdeki üç köşe yazımızda (1 Mart, 6 Mart ve 16 Mart 2019) özet olarak açıklamıştık. Göl Köy Enstitüsünde bağlama ve halk türküleri öğretmek üzere usta öğretici kadrosunda 12 Aralık 1944-31 Mayıs 1945 tarihleri arasında yaklaşık 5,5 ay MEB İlköğretim Genel Müdürlüğünce görevlendirilmiş ve görevini başarıyla yerine getirmiştir.
2023 UNESCO Âşık Veysel Yılı’na hazırlık aşamasında, yıl içinde bol bol yararlanılacak bir Âşık Veysel Kitabı (Anıt Eser demek daha doğru) yayımlanarak 28 Mart 2022 Pazartesi gecesi İstanbul CRR Konser Salonu’nda düzenlenen Âşık Veysel’i Anma toplantı ve konseri sırasında kamuoyuna tanıtıldı. Kitabı yayımlayan İstanbul Büyük Şehir Belediye Başkanlığı, Editörü ise daima başarı çıtasını yükselten hemşehrimiz İTÜ TMDK Öğretim Üyesi Dr. Süleyman Şenel. Kitabın künyesi şöyle:
Âşık Veysel, haz. Süleyman Şenel, İstanbul 2022, (Atlas boyutunda), 566 s. İBB Kültür Varlıkları Daire Başkanlığı Kütüphane ve Müzeler Müdürlüğü Yayını.
Âşık Veysel konusunda araştırma ve yayınlarıyla tanınan 25 yazarın makalelerinden oluşan eserin hazırlıklarına 2021 Mart ayında başlanmış, Sayın Şenel yazarlara orijinal bir çalışma yapmaları için altı ay süre vermişti. Gönderilen yazılar S. Şenel’in süzgecinden geçtikten sonra İstanbul Kültür ve Sanat Ürünleri Ticaret A.Ş. ve D Sinema Destek Sistemleri Ltd.Ş. tarafından olağanüstü bir tasarım ve baskıyla kitaba dönüştürüldü. Sunuş ve Giriş bölümlerinden aktardığımız şu cümleler kitabın yayım amacını ve içeriğini anlatmaktadır:
“Bilindiği üzere UNESCO 2023 yılı anma programına vefatının 50. yıl dönümünü dikkate alarak Âşık Veysel’i aldı. Gerekçesi; duru, arı bir dille yazdığı şiirlerinde yansıttığı vatanseverlik, hoşgörü, yaşama sevinci ve sevgi mesajlarıyla hem kendi dünyasını aydınlatması hem de bugünlere ışık tutması.
İBB Yayınlarından çıkan Âşık Veysel kitabı, alanında uzman araştırmacı ve yazarlardan oluşuyor. Bugüne kadar yazılmış en kapsayıcı kitap sanıyorum. Gelecek kuşaklara önemli bir aktarım sağlayacak. Bu sebeple emeği geçen herkese çok teşekkür ediyorum. Âşık Veysel’i saygı ve hürmetle anıyorum… Ekrem İMAMOĞLU/İBB Belediye Başkanı”
“Okuyucunun eline ulaşan büyük emek mahsulü bu kitap; Âşık Veysel’in ölümsüz varlığı için göz nuru ile kalem oynatan eğitimci yazarların, sanatçıların ve akademisyenlerin, kısacası Âşık Veysel dostlarının, toplumumuza ve insanlığa yeni bir armağanıdır.
Âşık Veysel hakkında gün yüzüne çıkmamış belgeleri özenle işleyen araştırmacıların, arşivistlerin, koleksiyonerlerin ve fikir adamlarının görünür ve okunur kıldığı belge ve bilgiler, dünyayı gönül gözü ile gözetleyen Âşık Veysel’e, gözü açık olup da onu uzaklardan seyredenlerin nasıl görmesi gerektiğine mütevazı bir katkı yapmayı amaçlayan kolektif bir çalışmadır.
İnancımız odur ki, (….) bu kolektif çalışma da geleceğin bilgi dünyasına yeni kazanımlar sağlayıp araştırmacılara yeni bir çalışma modeli olacaktır… Dr. Süleyman ŞENEL, 17 Şubat 2022.”
Yedi bölümden oluşan kitabın bölüm başlıkları,yazarları ve bazı makaleleri şöyledir:
I.Bölüm: Uzun İnce Bir Yolculuk/Biyografi, Yetiştiği Çevre:
Âşık Veysel ile Veysel’i Tanımak/ Doğan Kaya. Necdet Kurt, Kutlu Özen
II.Bölüm: Akılda Kalan, Gönülden Gelen Anılar:
Veysel Kaymak: Âşık Veysel’le Anılarım, Son Günleri ve Vasiyetleri. Gülağ Öz, Hüseyin Cılga.
III.Bölüm: İzini Sürenler/Ardından:
Hayrettin İvgin: Âşık Veysel’in Ölümünden Sonra Şiir Yazdırdığım Âşıklar.
Nail Tan: Âşık Veysel’in 1944-1945 Kastamonu Aylarına İlişkin Bazı Notlar. Kadir Pürlü.
- Bölüm: Veysel Sanatında Musiki/Saz ve Sözün Ahengi:
Sadi Yaver Ataman: Âşıklar Yurdu Sivas ve Âşık Veysel
Süleyman Şenel-Celal Volkan Kaya: S.Y. Ataman’ın Ankara Radyosu Program Defterinde Kayıtlı (1939-40) Âşık Veysel Kaynaklı Türküler, Deyişler. Eray Cömert, İhsan Öztürk.
V.Bölüm: Veysel Sanatının Ses Hazinesi/Arşiv, Diskografi:
Kubilay Dökmetaş-Süleyman Şenel: Âşık Veysel Diskografisine Hazırlık
Eray Cömert: Âşık Veysel’in Millî Kütüphane Ses Kayıtları. Süleyman Şenel’in bir makalesi daha bulunuyor.
- Bölüm: Bilemedim Ben Beni/Sırlı Dünya:
Ahmet Özdemir: Âşık Veysel’in Maddi, Manevi Çevresi ve Sırr-ı Nihanı.
Sait Eğrilmez: Tıp tarihindeki İlk Aşının Âşık Veysel ile Kesişen Öyküsü
Caner Işık, Belma Oğul, Serhat Sabri Yılmaz, Zeynel Günbek
VII. Bölüm: Popüler Veysel/Dünya Gözü İle:
Salahaddin Bekki: Kendini Yazdıran Sanatkâr: Âşık Veysel.
Şeyma Ersoy Çak: Popüler Kültürün Anlam Dünyasında Bir Âşık: Veysel Şatıroğlu.
Sait Eğrilmez, Eren Eryol.
Dizin.
Kitabın III. Bölümünde yer alan makalemizde; eğitimci Emin Arık, Prof.Dr. Eyüp Akman ve doktora öğrencisi Serap Efeoğlu’nun yardımıyla Göl Köy Enstitüsü arşivi ve Kastamonu mahallî basınındaki araştırmalarımıza dayalı olarak Âşık Veysel’in 1944-1945 yıllarında Kastamonu’da yaşadığı 5,5 aylık dönemi aydınlatmaya çalıştık (12 Aralık 1944-31 Mayıs 1945).
Bazı toksik (zehirleyici) siyasi beyinliler, “Nail Tan ve S. Şenel İBB yayınında niye yer alıyorlar?” diye düşünebilirler. Biz seçimle iş başına gelmiş T.C.’nin bütün belediyelerinin kültütel etkinlik davetlerine sağlığımız elverdiği sürece katılıyoruz. Bütün partilere eşit mesafedeyiz. 2021’de AK partiden seçilmiş Eyüp Sultan Belediye Başkanının Yunus Emre Sempozyumuna da katıldık. Yunus emre, Âşık Veysel vd. Türk büyükleri hepimizindir.
Âşık Veysel’i rahmetle anarken başta gurur kaynağımız Dr. Süleyman Şenel olmak üzere kitabın yayımında emeği geçenleri kutluyor; teşekkürlerimizi, saygılarımızı sunuyoruz…
NAİL TAN
