Nail TAN
Cumhuriyetimizin kurucusu Yüce Atatürk’ün Kastamonu gezisinin (23-31 Ağustos 1925) 2020 yılındaki yıl dönümü (95.) üzerine Kastamonu gazetesindeki köşemizde (18 Ağustos 2020, s.2) “Atatürk’ün 1925 Kastamonu Gezisi Hakkında İlk Kitap” başlıklı bir yazı yayımlamış, bu yazıda seyahatle ilgili üç kitap yazıldığını belirtmiştik:
Mustafa Selim İmece (derleyen); Atatürk’ün Şapka Devriminde Kastamonu ve İnebolu Seyahatleri-1925, Ankara 1959, 70 s. Türkiye İş Bankası Yayını
Atatük’ün Kastamonu Gezisi ve Şapka Devrimi; (haz. M. Baytimur, A. Demircioğlu, H. Çelikoğlu), Ankara 1982, 147 s. Kastamonu Valiliği Yayını
Dr. Mustafa Eski; Atatürk’ün Kastamonu Gezisi, Ankara 2002, 120 s. AYK Atatürk Araştırma Merkezi Yayını.
Doğal olarak köşe yazımızı yazarken; bir makale, bildiri hazırlarken verdiğimiz emeği, harcadığımız zamanı bulamıyoruz. Haftada iki yazı kaleme almak hiç de kolay değil. Bu sebeple, bazı yayınları görmeme kusurunu ister istemez işlemiş oluyoruz. Allah’tan Özel Kardeşler köşemizin kapısını daima açık tutuyorlar da bazı eksiklerimizi tamamlıyor, yanlışlarımızı da düzeltme fırsatını buluyoruz. Bu çerçevede, 97. yıl dolayısıyla 2020 yılındaki yazımıza iki yayın daha eklemek istiyoruz:
Atatürk’ün Kastamonu Ziyareti, Şapka ve Kıyafet İnkılabı, (haz. Fahri Özbek, Murat Karasalihoğlu), İstanbul 2005, 56 s. Kastamonu Valiliği Yayını
Dr. Mehmet Serhat Yılmaz; Arşiv Belgelerinde Mustafa Kemal Paşa’nın Kastamonu Gezisi, Kastamonu 2008, 69 s. Töre Yayınevi
Bu yazımızda Kastamonu Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Dekanlığı da yapan ilimizin tarihiyle ilgili değerli araştırmalar yayımlayan, kitabın yayımlandığı tarihte Yrd. Doç. Dr., bugün ise Prof.Dr. Mehmet Serhat Yılmaz’ın kitabı üzerinde duracağız.
Tarihçi bilgin Ön Söz’ünde (s.5) kitabının muhtevasını/içeriğini şöyle açıklıyor: “Bu çalışmada Mustafa Kemal’in Kastamonu gezisi ile başlattığı şapka ve kıyafet inkılabı, arşiv belgeleri ışığında ele alınmıştır. Çalışmanın ekler kısmı, Mustafa Kemal Paşa’nın Kastamonu gezisi çerçevesinde Başbakanlık Devlet Arşivler Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi Daire Başkanlığınca tasnif edilen konuya ilişkin 1925 yılı Ağustos ayına ait belgelerden oluşmaktadır. Osmanlıca olan söz konusu belgeler ile birlikte transkripsiyonları da kronolojik bir sıralamaya tabi tutularak verilmiştir.”
Kitaptaki bilgi ve belgeler şu başlıklar altında sıralanmıştır:
- Giriş/Mustafa Kemal Paşa’nın Kastamonu Gezisi (s.7-23)
- Referanslar/Kaynaklar (s.25-27)
- EKLER/I (s.31-47)
- Mustafa Kemal Paşa’nın İnebolu Nutku
- Mustafa Kemal Paşa’nın Kastamonu Nutku
- Öğretmen Cemal Bey’in Konuşması
- Mustafa Kemal Paşa’nın Veda Konuşması
- EKLER II (s.49-56)
Belgelerin Transkripsiyonları
- EKLER III (s.57-69)
Belge Fotokopileri (10 belge)
Belgeler kısmındaki yazışma ve telgraflarda neler var? Özet olarak:
- Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal’in Çankırı sınırında karşılanması ve 23 Ağustos 1925 öğleden sonra saat 7.00’de Kastamonu’ya gelmesi.
- Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal’in 25 Ağustos 1925 akşamı İnebolu’da bulundukları.
- Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal’in 25 Ağustos 1925 akşamı İnebolu’yu teşrif buyurdukları, dönüşlerinde Kastamonu’ya muvasalat ile buradan da Daday ve Taşköprü kazalarını ziyaret ettikleri.
- Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal’in Çankırı ve Kastamonu seyahatlerinde halkı başlarındaki şapkayı çıkarmakla selamladıkları, halkın da başlarında ne varsa ellerine alıp hürmette bulundukları.
- Başkâtibi Tevfik Bey’in Cumhurbaşkanının 28 Ağustos 1925 akşamını Kastamonu’da geçireceğini Başvekil İsmet Paşa’ya bildiren telgrafı.
- Başvekil İsmet Paşa’nın C. Başkâtibi Tevfik Bey’e yazıyla Cumhurbaşkanının Ankara’da bulunacağı tarihi sorması.
- Başbakanlığın geziyle ilgili iki telgrafının çekildiği.
- Başvekil İsmet Paşa’nın Başkâtip Tevfik Bey’e Ankara’da şapkayla karşılama yapılacağı için 1 Eylül 1925 günü kesin saatin bildirilmesi hakkında yazısı.
- Başkâtibi Tevfik Bey’in Başvekil İsmet Paşa’ya Ankara’daki karşılama hakkında verdiği ek bilgiler.
Tarihçi, öğretim üyesi Prof.Dr. Mehmet Serhat Yılmaz’ın kitabını, büyük seyahatin 97. yıl dönümünde değerli Kastamonululara hatırlattığımız için memnunuz. Aziz Atatürk ve silah arkadaşlarını minnet ve saygıyla anıyor, Prof.Dr. Mehmet Serhat Yılmaz’a teşekkürlerimizi sunuyoruz…
