Türk halk müziğinin emektarlarından, İnebolulu mahallî sanatçı “Sarı” lakaplı Recep Güray’ın soyadı, asıl memleketi göç yurdu Kırım’dan kaynaklanmaktadır. Tatar Türklerinden aile, eski Kırım Hanlarının unvanı Giray’a telmihen 1934’te Soyadı Kanunu çıkınca Güray soyadını almıştır. Torun, Tayfun Güray’dan aldığımız bu bilgi bir yönüyle eksiktir. İnebolulu Nüfus Memuru Giray’ı iyi duyamadığı veya anlam veremediği için Gür+ay anlamlı bu kelimeyi yazıvermiş olmalıdır. Müdürüm, Sarı Recep’in öğrencisi Hüseyin Avni Özbenli (23 Haziran 1919-27 Temmuz 2007) Hocamız Recep Giray derdi daima. “Aslı bu” diyordu. Demek ki bir bildiği varmış, Kırım’dan getirdikleri aile reisi yüzüğü de Tayfun Güray’dadır.
Halk Musikisi programlarına ait, türkülerin güftelerini içeren defterinin ön kapağı.
(Süleyman Şenel arşivi.)
II numaralı yazımızda Sadi Yaver Ataman’ın İstanbul Radyosunda yaptığı bir konuşmada açıkladığı Sarı Recep bilgilerini gündeme getirmiştik. Bu yazıda, Ataman’ın defterine kaydettiği, Sarı Recep’ten derlediği türkülerden on ikisinin adını vermiştik. Bu defter, meğerse İTÜ TMDK Öğretim Üyesi değerli hemşehrimiz Süleyman Şenel’in elindeymiş. Bana defterdeki türkülerin tamamının listesini gönderdi. Çok sevindim tabi. Ataman, konuşmasında hatırlayabildiklerini söylemişti. Aslında 1939-1940 yıllarında Sarı Recep’e Ankara Radyosunda çalıp söylettirdiği türkü sayısı oldukça fazlaymış. Bakınız, Sarı Recep o yıllarda (1939-1940) Ankara Radyosunda hangi türküleri çalıp çığırmış? Defterdeki başlık: İnebolulu Sarı Recep Güfteleri:
Boztepe’nin düzüne serdim postumu (Trabzon varyantı)
Saatimin kapağı kan ile doldu (Giresun varyantı)
Sevdiğim güvenme güzelliğine
Kırkçeşme’den sular içtim kanmadım (Kastamonu varyantı)
Gidin bulutlar gidin (Kastamonu varyantı)
Şu Cide’nin çeşmesi şıldır şıldır akıyor (Cide varyantı)
Ay doğar çini çini
Bugün bir güzel gördüm
Soğuk da su başında kuzu da kebabı
Evvelden âdettir güzele bakmak
Yine düşman kurmuş hududa pusu (Feryadi İbrahim Hakkı’dan)
Gidiyon gidemiyon (Giresun varyantı)
Kınık’tan çıktım yoruldum aman (Kastamonu varyantı)
Ben de bildim bahtım olmadığını
Sepetçioğlu bir ananın guzusu (Kastamonu varyantı)
İndim dere beklerim
Suya gider su destisi doldurur
Sarayburnu’ndan gelip geçerken
Felek ne işledi bizi dâr-ı dünyada
İki de durnam gelir aklı kareli
Kız bahçende üç çiçek var kokacak
Uzun kavak ne bilem ne uzarsın boyuna
Üç güzel oturmuş iskambil oynar
Çifte çıkar aman martinimin dumanı
İstanbul’dan ayva gelir nar gelir
Çıkabilsem şu yokuşun başına
Şu Ilgaz’ın sıra sıra çamları
Gül koydum gül tasına.
Türkülerin önündeki yöre açıklamaları, o günkü bilgimize göre Sadi Yaver Ataman’ındır. Açıklama olmayan türkülerin bir bölümü sonraki yıllarda Kastamonu türküleri arasında yerini almıştır.
11 yıl askerlik yapan, Osmanlı Devleti ve T.C.nin birçok yerini dolaşan Sarı Recep’in türkü repertuvarı elbette bunlarla sınırlı kalmayacaktı. Defterdekiler, sadece Ataman’ın programlarında çalıp söylettirdiği türkülerdir.
Süleyman Şenel dostumuza Kastamonu kültürüne bu katkıları dolayısıyla teşekkür ve saygılarımızı sunuyoruz.
