Osmanlı dönemi şair, yazar, bilginleri hakkında ilk önemli eser, bilindiği gibi Taşköprüzadeler/Taşköprülüzadeler ailesinin en büyük bilgini, önceki yazımızda bir eserini tanıttığımız İsameddin Ahmed Efendi’dir (1495-1561). 1558 yılında tamamladığı eşŞakâ’ikun-Nu’mâniyye fî Ulemaî’d-Devleti’l-Osmâniyye/Osmanlı Devleti Bilginleri, adlı biyografi eserinde; Osmanlı Devleti’nin/İmparatorluğu’nun kuruluşundan itibaren 10 sultan döneminde yaşamış 521 şair, yazar, bilgin, düşünürün hayat hikâyesine, eserlerine, hizmetlerine yer vermiştir.
Taşköprülüzade İ. Ahmed Efendi’nin 1561 yılında vefatından sonra, onun bıraktığı yerden eserini tamamlamak için ek eserler/zeyiller kaleme alınmıştır. Bu zeyiller hakkında köşe yazılarımızda zaman zaman bilgi vermiştik. Ek ciltler, tamamlayıcı biyografi eserleri içinde Şeyhî Mehmed Efendi’nin (ö. 1731) Vekâyi’ul’l-Fuzalâ adlı eseri önemlidir. Bu eserin Süleymaniye, İstanbul Üniversitesi, Millet ve Topkapı Sarayı Kütüphanelerinde bulunan dört nüshası Doç.Dr. Ramazan Ekinci tarafından karşılaştırılmış, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yazma Eserler Kurumu Başkanlığınca 2018 yılında dört cilt hâlinde yayımlanmıştır. Böylece Osmanlı Devleti’nde 1558-1730 yılları arasında vefat eden şair, yazar, bilginler hakkında da bilgi sahibi olmamız sağlanmıştır.
Dört ciltlik eseri TDK Kitaplığında inceleyip içindeki Kastamonulu bilginlerden Gurur Kaynağımız Kastamonulular (Özdemir Tan’la, 10 Cilt) kitabımıza alamadıklarımız hakkında köşe yazıları kaleme alacağız. Dostum, Tosyalı yazar Mustafa Bektaşoğlu bizden önce kitaba sahip olup içindeki Kastamonuluların listesini yapıp getirdi. Bu listede 61 şahsın adı bulunmaktadır ki Kastamonu için gurur verici bir tablodur. Bu listeden şimdilik 20 şahsiyetin adını vermekle yetineceğiz. Çok bilinenleri değil, bilinmeyen veya az duyulan adları seçmeye özen gösterdik.
Piyade Mehmed Efendi
Tezkireci Musa Efendi
Fikri Ahmed Efendi
Kemal Efendizade İbrahim Efendi
Recayi Mustafa Efendi
Çıracızade Mehmed Efendi
Arpacızade Ali Efendi
Ece Yakup Efendi
Şehla Abdülbaki Efendi
Sahaf Resul Efendi
Şeyh Abdürrezzak Şaban Efendi (İnebolulu)
Kastamonî Kara Hasan Efendi
Çavuşzade Damadı Şeyh Osman Efendi
Elmas Paşa İmamı İshak Efendi
Hızır Paşa İmamı Benli Şaban Efendi
Fetva EmîniMehmed Efendi
Çalkandızade Abdullah Efendi
Bostancıbaşı Emiri Seyyid Süleyman Efendi
Kastamonî Mehmed Efendi
Tosyevî Mustafa Efendi
Kastamonu, bitmez tükenmez bir kültür hazinesi. Kitaptaki şahsiyetleri tanıdıkça ilimizin değerini, önemini daha iyi anlayacağız…
NAİL TAN
