HİPERTANSİYON VE BESLENME TEDAVİSİ

Hipertansiyon (yüksek tansiyon), gelişmiş ülkelerde yaygın bir halk sağlığı problemidir. Kan basıncında oluşan bozukluklarla meydana gelmektedir. Kan basıncı; kalbin kanı pompalarken damar duvarında oluşturduğu basınçtır. Bu basıncın istenilen değerlerin üzerine çıkması durumunda “hipertansiyon” yani “yüksek tansiyon” meydana gelir.

Hipertansiyon, dünyada ölüm nedenlerinde ilk sırada yer almaktadır ve “silent killer” yani “sinsi katil” olarak da anılmaktadır. 2000 yılında dünyadaki yetişkin nüfusunun %27’si hipertansiyon hastası iken bu yüzdeliğin 2025 yılında %30’u bulacağı öngörülmektedir.

Büyük (sistolik) kan basıncının 120 mmHg, küçük (diyastolik) kan basıncının 80 mmHg olması ideal tansiyon değerleridir. Eğer büyük kan basıncı 160 mmHg ve küçük kan basıncı 95 mmHg ise hipertansiyon olarak adlandırılır. Kan basıncındaki her 6 mmHg’lık artış, kalp krizi riskini % 15 oranında artırmaktadır.

Hipertansiyonun Nedenleri Nelerdir?

Genetik
İleri yaş
Erkek cinsiyet
Düşük doğum ağırlıklı doğan bebekler
Böbrek nefron sayısında azalma
İnsülin direnci ve diyabet
Yüksek kolesterol
Obezite
Hipotiroidi ve hipertiroidi
Epinefrin ve norepinefrin hormonlarının sürekli olarak artışı
Sürekli ilaç kullanımı
Beslenme bozukluğu
Sigara ve alkol
Hareketsizlik

Hipertansiyonun Sebep Olabileceği Hastalıklar

Kalp krizi
Kalp yetmezliği
Görme bozuklukları
Damarlarda pıhtı oluşumu
Felç
Böbrek yetmezliği

Hipertansiyon Hastaları İçin Beslenme Önerileri

Birey mutlaka ideal vücut ağırlığına getirilmelidir.
Yemeklere hiç tuz eklemeden bile, sadece içerdikleri sodyum miktarı günlük ihtiyaç olan sodyumu karşılamaktadır. Bu nedenle yemekler olabildiğince tuzsuz pişirilmelidir. Buna ek olarak ekmekler de tuzsuz tercih edilebilir.
DASH diyeti kan basıncını düşürmektedir. DASH diyetinde meyve ve sebze tüketimi ağırlıktadır. Süt ve süt ürünleri az yağlı tüketilmektedir. Doymuş yağ olabildiğince az tüketilmektedir. Etler ise yağsız tüketilmektedir.
Fastfood tüketimi tamamen sınırlandırılmalıdır. Yüksek miktarda sodyum ve tuz içerirler.
Potasyum; kan basıncının artmasını önler. Potasyumdan zengin besinler; yeşil yapraklı sebzeler, meyveler, kurubaklagiller ve patatestir.
D vitamini; kan basıncını düşürmektedir. D vitamininden zengin besinler; kılıç, somon, tuna, sardalya, yumurta sarısı, zenginleştirilmiş süt ve süt ürünleridir.
Kalsiyum; insülin direncini ve kan basıncını düşürür. Biriken sodyumu vücuttan dışarı atar. Kalsiyumdan zengin besinler; süt ve ürünleri, susam, fındık, fıstık, yeşil yapraklı sebzeler, kurubaklagiller ve kuru meyvelerdir.
Magnezyum; biriken sodyumu azaltır ve damar açıcıdır. Böylece kan basıncını düşürür. Magnezyumdan zengin besinler; kabuklu meyveler, kurubaklagiller, yeşil yapraklı sebzeler ve tam tahıllı ürünlerdir.
Toplam yağ alımı azaltılmalıdır. Fakat bunun aksine omega 3 yağ asitleri kan basıncının artmasına engel olur. Bu nedenle haftada 2 kez balık tüketilmelidir. Doymuş yağ dediğimiz hayvansal yağlardan ise uzak durulmalıdır. Ayrıca kızartmalardan, paketli ürünlerden kaçınılmalıdır.
Fındık, fıstık, badem, ceviz gibi yağlı tohumlar kavrulmuş değil de çiğ tüketilmelidir. Günde 1 avucu geçmemelidir.
Posa tüketimi insülin duyarlılığını artırarak dolaylı yoldan damar yapısını korur ve kan basıncını düzenlemede rol oynar. Bu nedenle çiğ sebze tüketimi ihmal edilmemeli, tam tahıl, çavdar, siyez, bulgur gibi posalı ürünler tercih edilmeli ve meyveler iyice yıkandıktan sonra kabuklarıyla tüketilmelidir.
Şeker; idrarın hacmini azaltarak kan basıncını artırır. Olabildiğince sınırlandırılmalıdır.
Soslar, salam, sucuk, sosis, salamura yiyecekler (turşu, zeytin gibi) yüksek miktarda tuz içerirler. Bu nedenle kısıtlanmalıdır.
Alkol; epinefrin ve norepinefrin hormonlarını artırarak kan basıncını yükseltir. Tüketilmemelidir.
Günde 10-12 bardak kadar su tüketilmelidir.
Her gün düzenli olarak kısa-tempolu yürüyüşler yapılmalıdır.