Tosyalı araştırmacı, Diyanet İşleri Başkanlığı emekli yayın uzmanı Mustafa Bektaşoğlu emekliye ayrıldığı 2019 yılı başından bu yana Tosyalı Ünlüler kitabını, ansiklopedisini yazıyor. Sona çok yaklaştı. Bu vesileyle Tosyalı yazarların kitaplarının tamamını sahaflardan toplayıp evindeki kitaplığında muhafaza ediyor. Bu arada, Kastamonulu diğer yazarları da yok saymıyor. Sahaflardan satın aldığı kitapları incelememiz için bize verme lütfunda da bulunuyor. İki hafta önce Tosyalı şair, eski Kastamonulu milletvekili Ahmet Şevket Bohça’nın ölen kızı Neş’e için yazdığı şiirlerden oluşan 1964 baskılı bir kitabını getirdi:
A.Şevket Bohça; Neş’esiz Dünya/Kızıma Şiirler, Ankara 1964, Sanat Basımevi, 64 s.
Kitabın yazarı, şair A. Şevket Bohça hakkında Ağabeyim Özdemir Tan’la birlikte hazırladığımız 10 ciltlik Gurur Kaynağımız Kastamonulular adlı biyografi ansiklopedimizin III. Cildinde (Ankara 2004, s.64-65) geniş bilgi vermiştik. Şiir kitabını tanıtmaya geçmeden önce rahmetli Bohça’yı kısa hayat hikâyesiyle analım:
1920 yılında Tosya’da doğdu. İlkokulu Tosya’da bitirdi. Kastamonu Lisesi (Abdurrahmanpaşa Lisesi) orta ve lise kısımlarından mezun olduktan sonra İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesinde yüksek öğrenime başladı (1941). İstanbul’da çeşitli dergilerde şiir ve yazıları yayımlandı. 1945 yılında fakülteyi bitirince Kars Lisesinde iki yıl edebiyat öğretmenliği yaptı. Vatan görevini yedek subay olarak Kırklareli’nde tamamladı (1949). Elazığ Lisesinde kısa öğretmenliğinin ardından 1950’de Ankara Atatürk Lisesine edebiyat öğretmeni atandı. 15 yıl Atatürk Lisesi ve Ankara Maarif Kolejinde (TED) edebiyat öğretmenliği yaptı. Bu dönemde Ankara’da İnkılap, Zafer ve Akşam Postası gazetelerinde şiir ve yazıları yayımladı. İlk şiir kitabı Köpük Ankara’da basıldı (1951).
1965-1969 yılları arasında TBMM’de Kastamonu Milletvekili olarak yer aldı. Milletvekilliği sona erince emekliliğe hak kazanmak için 1969-1975 yılları arasında Gazi Eğitim Enstitüsünde Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmenliği ve Türkçe Bölüm Şefliği görevlerini yerine getirdi. O yıllarda, milletvekiillerine kıyak emeklilik hakkı tanınmamıştı. 20 Şubat 1988 tarihinde geçirdiği bir kalp krizi sonucu hayata veda etti.
Halk ve divan şiiri tarzı şiirlerinde Bohça mahlasını kullandı. Evli ve iki çocuk babasıydı. Sekiz yaşındaki kızı Neşe’yi 6 Şubat 1964 günü kaybedince şu dörtlüğü yazdı (11.2.1964):
Neş’esiz Dünya
Neş’esiydin neş’esiz dünyamızın;
Terkedip dünyayı, gittin ansızın.
Mâverâ, neş’eyle seslenmektedir:
“Neş’emiz var; bizdedir artık kızın.”
Kitabın başında, çok sevdiği kızını kaybetmiş bir babanın çığlıklarını gözyaşlarını yansıtan iki sayfalık bir ithaf yazısı bulunuyor (s. 3-4). Bu yazıdan ilk ve son paragrafları okuyucuyla paylaşmak istiyoruz:
“ ‘Hayat neş’eyle başlar,’ demiştim; ‘Neş’e’yle sona erer,’ diyemedim. Neş’e’m gitti ben kaldım.’ Bırakıp gitti kızım,’ diye feryadetmek istedim, ‘Onu toprağa bırakıp gelen bendim!’diyemedim.’ Arkasından seslenen mısralarımda hep o var’ dedim ama sonunda gördümki ben varmışım.
……
‘Neş’e’m incinmesin!’ dedim; üstüne bir avuç toprağı atmadım ama onu toprağa bırakıp geldim. Onunla gittim, onsuz geldim. Mezarlıktan çıkarken de, içimin sancısını dudaklarımda eriterek ‘Neş’e’siz Dünya’ diye mırıldandım. Hâlâ dudaklarımda aynı mırıltı: Neş’e’siz Dünya!”
Kitapta hepsi Neş’e’nin ölümü üzerine yazılmış, iyi şair bir babanın şu şiirleri yer alıyor: Dinle Kızım, Rubâî, Sen, Yavrum, Nokta, Kızım, Sesin, Kıt’a, Yolculuk, Kıt’a, Beyit, Gelirsin, Ecel, Boş Rubâî, Yollar I, Yollar II, Yollar III, Karşıyaka, Bahar Şiiri, Bahar Gelmiş, Mısra, Sual, Beyit, Gel, Susar, Dehliz, Rubâî, Neş’e’siz Abana, Düşünen Yeşil, Birden Ateş, Kıt’a, Kıt’a, Kıt’a, Niye Kıt’a, Kıt’a.
Şairin şiir gücünü, yeteneğini anlamanız için şu iki şiire bakmak yeterlidir:
Karşıyaka
İçimin rengi aksedip ufka Geceler beklemez zamanımızı
Tepeler karlı, dağ dumanlı olur. Bir karanlık sarar cihanımızı.
Gerinir zirvelerde Karşıyaka Bilmeden bekleriz son anımızı
Ölümün rengi, böyle canlı olur. Tepeler karlı, dağ dumanlı olur.
İçimin rengi var, ufukta yine
Bir karanlık kapandı dizlerine.
Bu güneş benziyor içimde kine,
Ölümün rengi, böyle canlı olur.
Boş Rubâî
Dünya yine âhım gibi boşlukta döner
Neş’e’m de işin garibi boşlukta döner.
Birdenbire boşlukta kalır ellerimiz,
Elden ne gelir? Sahibi boşlukta döner.
Şair Bohça’yı ve kızı Neşe’yi rahmetle anıyoruz. Ruhları şad olsun!
NAİL TAN
