Fosfor, kalsiyumdan sonra vücutta en çok bulunan mineraldir. Aynı zamanda vücutta kalsiyum ile birlikte çalışarak hücresel faaliyetlerde rol oynamaktadır. Kemik ve dişlerin yapısında, hücre içinde ve dışında, besinlerin metabolizmasında görev almaktadır. Kandaki fosfor düzeyi, paratiroid hormonu sayesinde dengede tutulmaktadır.
Fosforun Görevleri ve Faydaları Nelerdir?
- Vücudun enerji metabolizmasında görevli olan ATP’nin oluşumunda rol oynar. Bu nedenle enerji oluşumunda aktif olarak görevlidir. Dolayısıyla kas ağrılarını da önlemektedir.
- Kemik ve dişlerin yapısında fosfor bulunur. Fosfor, kalsiyum ile birleşip diş ve kemiklerin sert ve güçlü olmasını sağlamaktadır. Bu yolla kemik hastalıklarının da önüne geçebilmektedir.
- Ağızdaki asit dengesini sağlayarak diş çürümelerinin önüne geçer.
- Genetik bilgilerin temeli olan DNA ve RNA’nın yapısında bulunmaktadır.
- Hücrelerin yenilenmesi ve çoğalmasında etkilidir.
- Kazein gibi bazı proteinlerin bileşiminde yer almaktadır.
- Kan ph’ının düzenlenmesinde görevlidir. Kan ph’ında var olacak bozulmalar sonucunda ise bağışıklık düşmektedir.
- Bazı vitaminlerin metabolizmasında görevlidir.
- Fosfor, idrara çıkma sıklığını artırarak idrarı seyreltir. Bu şekilde boşaltım sistemi organlarının hasar görmesine de engel olmaktadır.
- İshal, kabızlık gibi sindirim problemlerini önlemektedir.
Hangi Durumlarda Fosfor Yetersizliği Gözlenir?
- Fosfordan yetersiz beslenme
- Hipertiroidi hastalığı
- Böbrek hastalıkları
- Yüksek alkol tüketimi
- Mide koruyucu (antiasit) ilaç kullanımı
Fosfor Yetersizliği Belirtileri Nelerdir?
- Sinir sistemi bozuklukları
- Kemik ve kaslarda zayıflama, ağrı
- Diş çürükleri ve diş kayıpları
- Halsizlik, uyuşukluk hissi
- Sinir ve stres
Hangi Durumlarda Fosfor Yüksekliği Gözlenir?
- Kalsiyum yetersizliği
- Böbrek hastalıkları
- Paratiroid hormonunun az çalışmasına bağlı hipoparatiroidizm
- Karaciğer hastalıkları
- Sorumsuzca supplement kullanımları
Fosfor Yüksekliği Belirtileri Nelerdir?
- Hormon bozuklukları
- Böbrek işlevinde bozulmalar
- Tiroidin işlevinde bozulmalar
- Damar yapısında bozukluklar
Fosfor Kaynakları
- Et, tavuk, balık, yumurta, süt ve süt ürünleri, tahıllar, kurubaklagiller ve yağlı tohumlar (fındık, badem, fıstık, ceviz vb.) fosforun en iyi kaynaklarıdır.
- 100 gram levrek 180 mg, 100 gram hamsi 230 mg, 100 gram somon 260 mg, 100 gram dana eti 200 mg, 100 gram hindi eti 170 mg, 100 gram tavuk eti 180 mg, 10 gram ceviz 38 mg, 10 gram fındık 35 mg, 10 gram badem 50 mg, 100 gram barbunya 460 mg, 100 gram mercimek 370 mg, 100 gram nohut 330 mg, 1 adet yumurta 90 mg, 1 kase (200 gram) yoğurt 180 mg, 1 bardak (200 ml) süt 185 mg, 1 bardak (200 ml) kefir 180 mg, 1 kibrit kutusu kadar (30 gram) beyaz peynir 100 mg fosfor içermektedir.
Günlük Fosfor Gereksinimi Ne Kadardır?
- 0-6 aylık bebeklerde günlük 100 mg
- 7-12 aylık bebeklerde günlük 275 mg
- 1-3 yaş çocuklarda günlük 460 mg
- 4-8 yaş çocuklarda günlük 500 mg
- 9-18 yaş arası gençlerde günlük 1250 mg
- 19 yaş ve üzeri bireylerde günlük 700 mg
Organizmaya birçok faydası bulunan fosfor mineralinin tüketimine bahsettiğim sayısal değerler doğrultusunda özen göstermenizi tavsiye eder, sağlıklı günler dilerim.
Dyt. LADEN HEKİMOĞLU
