Türkiye’de sosyal bilimler alanında en tanınmış kadın bilim insanları arasında dil bilimci, Türklük bilimci, Ankara Üniversitesi DTCF Emekli Öğretim Üyesi Prof.Dr. Zeynep Korkmaz’ın önemli bir yeri vardır. 5 Temmuz 1922 tarihinde Nevşehir’de doğan Korkmaz’ın Temmuz 2021 başında 100. yaşına girmesi/basması dolayısıyla Ankara’da iki önemli etkinlik yapıldı. 1973 yılından beri tanışıp çeşitli kültürel olaylarda görev aldığımız için biz de bu kutlama etkinliklerinde bulunduk.
Söz konusu etkinliklerden ilki 10 Temmuz 2021 Cumartesi günü Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsünde düzenlendi. 11.30’da başlayan kutlama etkinliğine koronavirüs salgını dolayısıyla, sadece Prof.Korkmaz’ın “kadim dostum” dediği, az sayıda kişi çağırılmıştı. Enstitü Başkanı Prof.Dr. Dursun Yıldırım’ın konuşmasıyla başlayan toplantıda; Prof.Korkmaz 100. yaş pastasını kesti, Enstitü çiçeğini aldı ve kısa bir teşekkür konuşması yaptı. Pastalar yenilir ve çaylar içilirken toplantıya katılanlar Prof.Korkmaz’la ilgili duygu ve düşüncelerini, anılarını anlattılar. Bol bol fotoğraf çekildi.
Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsünün Bahçelievler’deki kendi binasında düzenlenen kutlama toplantısına katılanlar şunlardı: Prof.Dr. Dursun Yıldırım (Enstitü Başkanı), Prof.Dr. Bahaeddin Yediyıldız (Atatürk Yüksek Kurumu Eski Başkanı), Prof.Dr. Ahmet Bican Ercilasun (TKAE, TDK Eski Başkanı), Prof.Dr. Kâzım Yaşar Kopraman, Prof.Dr.Leylâ Karahan, Dr. Yaşar Kalafat, Nail Tan (KTB E. Genel Müdür), Dr. Ayla Hafız Küçükusta ve Enstitü personeli.
İkinci etkinlik, 18 yıl Yönetim/Yürütme Kurulu üyeliğini yaptığı Türk Dil Kurumunca 12 Temmuz 2021 Pazartesi günü düzenlenmişti. Bu tarih, TDK’nin kuruluşunun da 89. yıl dönümüne rast geliyordu. Atatürk Yüksek Kurumuna bağlı (Bakanlık olarak da Kültür ve Turizm Bakanlığına) Türk Dil Kurumu, her yıl kuruluş yıl dönümünde mutlaka bir bilimsel toplantı yapar. 2021, UNESCO ve T.C. Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığınca vefatının 700. yıl dönümü dolayısıyla Yunus Emre/Dünya Dili Türkçe ve Bizim Yunus Yılı ilan edilmişti. TDK, işte bu olayı, bazı kutlamaları da bir araya getirerek “Cumhurbaşkanının Himayelerinde” uluslararası bir sempozyumla ele almayı kararlaştırmıştı. Sempozyumun afişinde şunlar yazılıydı: “Yunus Emre’nin Vefatının 700. Yılı Anısına/Uluslararası Türkçenin Anadolu’da Yazı Dili Oluşu Sempozyumu-Ankara 12 – 14 Temmuz 2021”.
Ankara Çukurambar’daki Green Park Otel Kongre Salonlarında düzenlenen Sempozyuma maddi ve manevi destek sağlayan kuruluşlar Kültür ve Turizm Bakanlığı, MEB, Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu ve TÜRKSOY’du. Sempozyum 12.07.2021 Pazartesi günü saat 10.00’da Ankara Olgunlaşma Enstitüsünün “Yunus Emre Gel Gör Beni Sergisi” ile başladı. Yunus Emre Salonunda düzenlenen açılış töreninde sırasıyla şu şahıslar açış konuşması yaptılar: Prof.Dr. Gürer Gülsevin (TDK Başkanı), Prof.Dr. Şeref Ateş (Yunus Emre Enstitüsü Başkanı), Prof.Dr. Düsen Kaseinov (TÜRKSOY Genel Sekreteri, Büyükelçi), Prof.Dr. Muhammet Hekimoğlu (Atatürk Yüksek Kurumu Başkanı), Nadir Alpaslan (Kültür ve Turizm Bakan Yrd.). Protokol konuşmalarının ardından, 100. yaşının kutlandığı belirtilerek Prof.Dr. Zeynep Korkmaz açılış bildirisini sunmak üzere sahneye davet edildi. Türklük biliminin kadın ulu çınarı sahnede hazırlanan koltuğa oturup öğrencisi Prof.Dr. Leylâ Karahan’ın uzattığı kağıtlara yazdığı “Yunus Emre’nin Eski Anadolu Türkçesinin Oluşumundaki Yeri ve Tasavvuf Edebiyatımıza Hizmetleri” konulu bildirisini okudu. Hem de tane tane, kekelemeden. Bildirisini tamamlayınca kendisine alkışlar altında TDK, TÜRKSOY ve Kazakistan Dil Kurumunun ödül, madalyaları sunuldu. Tabi, sempozyum program çerçevesinde 14 Temmuz 2021 saat 15.00’e kadar sürdü. Yurt içinden ve özellikle Türk Cumhuriyetlerinden 50 kadar bilim insanının bildirisini dinledik. Ayrıca, Yunus Emre konulu bir panelde üniversite ve lise öğrencisi beş gencimizin konuşmasını dinleyip mutlu olduk.
Prof.Dr. Zeynep’in uzun özgeçmişini, hizmetlerini iki paragraf içinde özetleyerek onu okuyucularımızakısaca tanıtmak istiyoruz.
05 Temmuz 1922 tarihinde Nevşehir’de doğdu. Babası öğretmen Yusuf Hüsnü Dengi, annesi ise Şefika Hanım’dır. 1944 yılında AÜ DTCF Türk Dili ve Edebiyatı Bölümünü bitirdi. Fakültesine asistan olarak bilim kariyerine başladı. 1950’de Dr., 1957’de Doçent, 1964’te de Profesör unvanlarını aldı. Ankara Üniversitesi dışında Hacettepe ve Gazi Üniversitelerinde de ders verdi. 1989 yılında yaş sınırından öğretim üyeliğinden emekliye ayrıldı.
Üniversite öğretim üyeliğinin yanı sıra; YÖK Üyeliği (1983-1989), TRT Yönetim Kurulu Üyeliği (1984-1988), TDK Yönetim Kurulu Üyeliği (1960-1966), Yürütme Kurulu Üyeliği (1983-2001) görevlerinde bulundu. Çalışmaları çok sayıda ödüle layık görüldü.
Bugüne kadar 23 kitap ve 300’e yakın makale, bildiri yayımlayan Prof.Korkmaz hâlen kitap ve makale yazmayı sürdürmektedir. Ingilizce ve Almanca bilmektedir.
1949 yılında Mehmet Korkmaz’la (ö.1984) evliliğinden dünyaya gelen oğulları Gültekin ve İltekin meslekleri gereği ABD’de yaşamaktadır.
Kitaplarından birkaçının hiç olmazsa adlarını sayalım: Güney-Batı Anadolu Ağızları Ses Bilgisi (1956), Türk Dilinin Tarihî Akışı İçinde Atatürk ve Dil Devrimi (1963), Nevşehir ve Yöresi Ağızları (1963), M. Kemal Atatürk: Nutuk (Sadeleştiren, 1984), Bartın ve Yöresi Ağızları (1994), Atatürk ve Türk Dili 1-2 (1992-1997), Gramer Terimleri Sözlüğü (2003), Türkiye Türkçesi Grameri/Şekil Bilgisi (2003).
Prof.Dr. Zeynep Korkmaz hocamıza, 105. yaşını kutlamak dileğiyle sevgilerimizi, saygılarımızı sunuyoruz…
NAİL TAN
