2021’in yazı hayatımızın 60. ve doğumumuzun da 80. yılı olduğunu yıl içinde üç-dört köşe yazımızda dile getirmiştik. Tabiiki salgın koşullarına ve doların ay değil güneşe füzeyle seyahati dolayısıyla ortaya çıkan baskı fiyatlarındaki on yıldız yükselişe rağmen yılı kitap yayımlamadan tamamlamak olmazdı. Ölçtük, biçtik, dijital baskı yoluyla 200 adet ancak bastırabildiğimiz bir kitap yayımlamayı başardık:
Nail Tan; Söz Anlayan Beri Gelsin!/Atasözü ve Deyim Yazıları, Editör: Ekrem Beyaz, Ankara 2021, 230+XVI s. Kültür Ajans Yayınları : 431
2000’li yıllarda bilimsel hakemli dergilerde, dil-edebiyat-sanat alanlarındaki süreli yayınlarda üzerinde yoğunlaştığımız konulardan biri atasözü ve deyimlerdi. Bu konudaki makale, derleme ve bildirilerimizde üç yönlü araştırma, değerlendirme yapmamız gerekiyordu:
- Atasözü ve deyim derleme, araştırmalarındaki başlıca sorunlar ve çözüm yolları
- Sözlüklere ya hiç girmemiş ya da çeşitleme durumundaki atasözü ve deyimler
- Türk atasözü ve deyimlerinin tarihî kaynakları, temel yayınlar
2021’de 60 yıllık yazı hayatımızın bir dökümünü yaparken (146 dergi ve gazetede yazmışız) gördük ki; dil biliminin alt dalları olan atasözü bilimi (paremiyoloji) ve deyim bilimi (frazeiyoloji) alanlarında Mart 1964-Kasım 2021 ayları arasında 74 makale, bildiri, yazı yayımlamışız. Bu sayıya, birkaç sayfalık yeni bir bilgi getirmeyen yazılarımız dâhil değil. Önce, söz konusu 74 yazının bir bibliyografyasını/kaynakçasını (açıklamalı)Kültür Evrenidergisinde (S 43, Yaz 2021) yayımladık. Sonra da içinden 28’ini seçip dört bölüm hâlinde sınıflandırarak bir kitapta topladık. Adını 19. yüzyılda derlenmiş bir atasözünden aldık:
Bölüm: Atasözü Bilimi ve Deyim Bilimi Yazıları (4 makale)- Bölüm : Söyleşi (Dr. Abdullah Demirci’nin benimle konuyla ilgili söyleşisi)
- Bölüm : Söz derleme, Araştırma Yazıları (11 Makale, bildiri)
- Bölüm : Değerlendirmeler (12 kitab tanıtma, eleştiri)
Kitabımız; makale, bildiri, dergi yazılarından seçtiklerimizi bir araya getiren, 12 cildi bulan toplu yayınlarımıza yeni bir halka eklemiş oldu. Kısmetse, bu 200 adedi hızla dağıttıktan sonra (üniversite ve bilim kuruluşları kitaplıklarına, halk bilimcilere, KTB derleme kütüphanelerine) genel ağda Kültür Ajans Yayını olarak e-kitap tekniğinde de yayımlayacağız.
Kitapta yer alan makalelerin, bildirilerin tamamı Türkiye’nin en itibarlı, hakemli, yazı kurulu incelemesine tabi tutulan Türk Dili,Türk Dünyası Dil ve Edebiyat, Kültür Evreni, BAL-TAM Türklük Bilgisi dergileriyle yine bilim kurulu denetlemesine tabi tutulan uluslararası halk bilimi sempozyumu /kongrelerinin bildiri kitaplarında, armağanlarda yer almıştır. İnceleyici raporları doğrultusunda metinlerde düzeltme ve eklemeler yapılmıştır. Ayrıca, bu toplu baskı dolayısıyla her yazı yeniden gözden geçirilmiş, [ ] içinde bazı düzeltme ve eklemelerle zenginleştirilmiştir.
Kitabımızın genel havasını, içeriğini okuyucularımıza hissettirmek amacıyla her bölümden bazı yazıbaşlıklarını vermek istiyoruz:
- Bölüm: Atasözü Bilimi ve Deyim Bilimi Yazıları:
- Türkçenin Sorunlu Bir Alanı : Atasözü ve Deyimler
- Türkiye’de Yayımlanan Belli Başlı Atasözü ve Deyim Sözlüklerindeki Ana Yanlış ve Eksiklerle İlgili Bazı Tespitler
- Bölüm : Söyleşi
- Nail Tan ile Atasözleri ve Deyimler Üzerine Söyleşi (Dr. Abdullah Demirci)
Bölüm: Söz Derleme, Araştırma Yazıları
- Su Küçüğün Söz Büyüğün Atasözüyle İlgili Doğrular Yanlışlar
- Hoca AhmedYesevî’yle İlgili Bir Deyim Üzerine [Ahmed’inöküzü gibi bakmak]
- Deyim Araştırmalarına Katkılar: Üç Deyim Üzerine [Ateş almaya mı geldin?Kerem kız mı, oğlan mı?, Kafası sıcak olmak]
- Deyim Araştırmalarına katkılar: Üç Deyim Üzerine [Sözümüz sağlığa.Et eritmiş, kemik çürütmüş. Yarım esmezler, bütün kesmezler.]
- Bölüm: Değerlendirmeler:
- Atasözü ve Deyimlere Yansıyan Türk Halk Düşüncesi
- Azerbaycan Atasözlerinin Bir Araya Getirilmesi Üzerine
- Kırşehir Dalakçı Köyü Söz Varlığı Derlemeleri Üzerine
- Avrupa’da Basılmış ilk Türkçe Atasözleri Kitabı
- Avrupa Türk Atasözleriyle Nasıl Tanıştı?
- Niğde Atasözü ve Deyim Derlemeleri Arasında Kısa Bir Gezindi
- Cumhuriyet’in İlk Atasözü ve Deyim Derlemecisi Gümülcineli M. Esat ileri ve İki Eseri
Sağılığımız izin verdiği sürece makale, bildiri, yazılarımızı sürdüreceğiz. Ayrıca böyle toplamalar yapacağız. Görelim Mevlâ neyler?/Neylerse güzel eyler. (Erzurumlu İbrahim Hakkı)…
NAİL TAN
