Haziran 2022 başında Ankara Üniversitesi DTCF Halk Bilimi Bölümü Başkanı Prof.Dr.Serpil Aygün Cengiz’in telefonu üzerine, ömrümüzün en mutlu günlerinden birini daha yaşadık: “Hocam, 6 Nisan 2018 tarihinde Fakültemizde benim dersimde anlattıklarınız KKTC’de yayımlanan Turnalar dergisinin 85. sayısında (Ocak Şubat Mart 2022) basıldı. E-postanıza gönderiyorum. Sağlıklı uzun bir ömür diliyorum. Görüşmek dileğiyle.”diyordu. Çok sevindim tabii. Bizim derste anlattıklarımız, öğrencilerde ne kadar iz bırakmıştı? Bilemeyiz.
Prof.Dr. Serpil Aygün Cengiz’in Türkiye halk bilimi tarihi derslerinde, olayların kahramanlarını, tanıklarını dersine çağırıp bizzat onların ağzından açıklamalar yaptırması, anlattıklarını kamera, teyple kaydetmesi takdire değer bir öğretim üyeliği çalışmasıdır. Dersten 15 gün önce konuştuk. Nelerdi anlatmamı istediğini sorduk. Öncelikle Kültür Bakanlığında Millî Folklor Enstitüsü, Millî Folklor Araştırma Dairesinin kuruluş çalışmalaırını anlatmamı istedi. Hayatımı, halk bilimiyle ilgimi, ayrıntılı bir şekilde anlatmam gerektiğini de vurguladı. Son olarak da üniversitelerde halk bilimi bölümlerinin kurulmasına katkılarımı, bu bölümden mezun olacak öğrencilere tavsiyelerimi dinlemek istediğini belirtti. Notlar alarak, iki dersin birleştirilmesiyle oluşmuş blok derse göre hazırlığımızı yaptık. Ders sonrası, Kastamonu gazetemizde fotoğraflı bir köşe yazısı yazdığımızı hatırlıyoruz.
DTCF’deki derste anlattıklarımızın yayımlandığı Turnalar adlı dergi, merkezi KKTC Gazi Mağusa şehrinde bulunan KKTC eski Kültür Bakanı İsmail Bozkurt’un önderliğinde kurulan KIBATEK/Kıbrıs, Balkanlar, Avrasya Türk Edebiyatları Kurumu/Vakfı tarafından 24 yıldan beri çıkarılan Uluslararası Hakemli Türk Dili, Kültür ve Edebiyat Dergisi. Sahibi İsmail Bozkurt, Genel Yönetmeni Metin Turan, Yayın Yönetmeni Doç.Dr. Mehmet Çevik. 3 ayda bir yayımlanan dergi büyük boy, nefis tasarımlı ve her sayısı yaklaşık 80-100 sayfa.
Bizimle ilgili yazının/söyleşinin künyesi şöyle:
Serpil Aygün Cengiz; “Nail Tan Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Halk Bilimi Bölümünde”, Turnalar, Yıl 24, S 85, Ocak Şubat Mart 2022, s.32-47. [12 sayfalık oldukça uzun yazıda 10 fotoğraf da kullanılmış.]
Bizim 6 Nisan 2018 tarihindeki dersimiz Prof.Dr. Serpil Aygün Cengiz’in “Folklor Sokağı” adını verdiği, bu sokaktan geçenlerle ilgili bir halk bilimi, sözlü tarih dersiydi. Asistanlarıyla birlikte soru cevap, söyleşi tekniğiyle yürütülmesi uygun bulunmuştu. Böylece, öğrenciler sıkılmadan izleyebilecekti. Ders, Cengiz Hoca’nın şu açış konuşmasıyla başladı:
“Arkadaşlar! Bugün biliyorsunuz Facebook’taki ders grubumuzdan da yazmıştık, Nail Tan Hocamız bizimle beraber. Kendisi kabul etti, lutfetti. Çok teşekkür ediyorum. Hocam buraya geldi. Kendisi canlı tarih. Anlatacak zaten; hem kendi hayat hikâyesini, hem de Millî Folklor Ensititüsünün kuruluşundan itibaren bugüne kadar olan sürecini. Başından itibaren sonuna kadar sürecin içinde olan ve şimdi hayatta bulunan, halk bilimi alanında emeği geçen, neredeyse herkesi tanıyan ve ilk Milletlerarası Halk Kültürü Kongresi’nden itibaren bütün milletlerarası folklor kongrelerine katılmış. Hoca’m, şu anda kaç kişisiniz toplamda bilmiyorum bu durumda olan. Ben tek sizi biliyorum bütün kongrelere katılmış olan.”
Derste, Prof.Dr. Serpil Aygün Cengiz yanında sorularıyla bizi yönlendiren, dergideki yazıda adları geçen, değerli öğretim elemanları şunlardı: Meryem Karagöz.
Derste, yanımda götürüp öğrencilere gösterdiğim bazı belgeler de vardı: Üzerinde “Ekmek karnesi verildi” damgası bulunan (II. Dünya Savaşı yıllarında) eski nüfus cüzdanım, Göl İlköğretmen Okulunda tuttuğum şiir defteri (1956-1959), Van Alpaslan İlköğretmen Okulunda öğrencilere yaptırdığım (1962-1965) masal, atasözü, deyim, bilmece, mâni, türkü derlemelerini içeren ödev kâğıtları. Turnalar’daki yazıda şiirdefteri ve ödev kağıtlarının resimleri de yer alıyor.
KKTC merkezli, Türkiye’den de kurucuları arasında bilim insanı ve yazarların bulunduğu KIBATEK’in Turnalar dergisinde çok seyrek de olsa bizim de yazılarımız yayımlanmaktadır. Kuruluşun KKTC, Azerbaycan, Romanya ve Kırım’da düzenlediği, ayrıca Türkiye’deki uluslararası sempozyumlarına katılıp bildiri sunmak bahtiyarlığını yaşadığımızı da belirtmeden geçemeyeceğim.
DTCF Halk Bilimi Bölümündeki dersin benzerini, konferans şeklinde Gazi Üniversitesi Fen Edebiat Fakültesi Halk Bilimi Bölümünde de vermiştik. 1979-1990 yılları arasında Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Mesleki Eğitim Fakültesi ve Mesleki YaygınEğitim Fakültesindeki yaklaşık yedi öğretim yılı sürdürdüğümüz dışardan “Halk Bilimi Dersi” öğretmenliğimiz, asıl mesleğimiz olan öğretmenlikte gurur duyduğumuz son aşamadır denilebilir.
Turnalar yöneticilerine ve Prof.Dr. Serpil Aygün Cengiz’e teşekkür ve saygılarımızı sunuyoruz…
NAİL TAN
