2009 yılında Araçlı ünlü şekerci, Türk lokumunu dünyaya tanıtan, Osmanlı Sarayı Şekercibaşıcısı Hacı Bekir’in mesleğini sürdüren ailesinin İstanbul’daki temsilcileri Nazlı Şahin İmre ve Hande Şahin Celalyan; dedeleri Ali Muhiddin Hacıbekir’in tek evladı, anneleri Aliye Hacıbekir Şahin’in (1938-1987) aziz hatırasını yaşatmak amacıyla bizden bir Araç tanıtım kitabı hazırlamamızı istediler. Tabii, Aliye Hanım’ın sağ eşi babaları Yük. Müh. Doğan Şahin’in onayını, desteğini alarak… Aliye Hanım’ın genç denilebilecek bir yaşta (49) bir trafik kazası sonucu vefatını, eşi ve iki kızı hiçbir zaman unutmamıştı. Kitabın Haziran 2009’da yapılacak IV. Araç Hacıbekir Şekerciler, Pastacılar ve Yayla Kültürü Festivaline yetişmesi de isteniyordu. Festivalde dağıtılacaktı.
İçeriği ve kaliteli baskı gerektirdiği düşünüldüğünde böyle bir kitabı iki üç ayda hazırlayıp bastırmak oldukça güç bir işti. Doğal olarak aile, kitabın Aliye Hanım’ın şahsiyetine uygun şekilde yayımlanması için her aşamada hazırlıkları görmek, onaylamak haklarını da kullanacaktı. Bu durumda elimdeki en verimli imkânı, yani Kastamonulu, Araçlı yazarları, sanatçıları harekete geçirmem gerekiyordu. Ocak 2009’da başladığımız çalışmalar sonucunda Haziran 2009 ayında şu kitap ortaya çıktı:
Yeşil Deniz Araç’ta Kültürel Hayatın Yedi Rengi; bs. haz. Nail Tan, fotoğraflar Fahri Özbek-İsmail Savaş, Ankara 2009, 176 s.
Aliye Hanım’ın kızları Nazlı ve Hande Hanımların yazdıkları Sunuş (s.7) yazısından kitabı yayımlayış amaçlarını öğreniyoruz:
“Batı Karadeniz Bölgesi’nin tarihî, kültürel merkezi Kastamonu’nun doğa cenneti ilçesi, atamız Türk şekerciliğinin öncüsü Hacı Bekir Efendi’nin memleketi Araç’a ailecek duyduğumuz sevginin derecesini anlatmak çok zor. Araç sayesinde İstanbul’da var olduğumuzun bilincindeyiz. Önce Türkiye’ye sonra dünyaya Araçlı Şekerci Hacı Bekir’in ünlü akide, lokum ve diğer şekerlemelerini üretip pazarlamaktan dolayı kıvançlıyız, gururluyuz.
2006 yılından beri Araç’ta Belediye Başkanlığınca düzenlenen ‘Hacı Bekir Şekerciler, Pastacılar ve Yayla Kültürü Festivali’nde Araçlı hanımların el sanatı ürünleriyle mutfak ürünlerindeki hünerlerine tanık olduk. Bu kıymetli bilgileri geniş kitlelere ve gelecek nesillere taşıyabilmek amacıyla derlemek, bu vesileyle de rahmetli annemiz Aliye Şahin’i 70. doğum yıl dönümünde Araçlılarla birlikte anmak istedik.
Kitapta; Araç’ın tarihi, coğrafyası, idari ve sosyal durumuyla ilgili temel bilgiler verildikten sonra, asıl tanıtım amacımız olan halk kültürüyle ilgili değerlerimiz, zenginliklerimiz ele alınmıştır. Bu çerçevede, halk edebiyatından daha çok, kadına yönelik ögelere (gelenekler, el sanatları, beslenme) ağırlık verilmiştir.”
Erhan İvgin’in tasarımını yaptığı, kuşe kâğıda nefis baskılı kitapta şu yazılar yer almaktadır:
- Araç Hakkında Genel Bilgi (Kaymakam Kemal Kızılkaya)
- Bir Memleket Güzellemesi: Araç (Şiir, Fazıl Bayraktar)
- İlk Çağlardan Cumhuriyet’e Araç’ın Siyasi ve Sosyal Tarihi (Yrd. Doç.Dr. Cevdet Yakupoğlu)
- Araç Kavacık Köyünde Bazı Yer Adları (Nail Tan-Özdemir Tan)
- Araç Halk Kültürü Örnekleri :
Atasözü ve Deyimler (Fazıl Bayraktar)
Mâni Atma ve Mânileri (Fazıl Bayraktar)
Bazı Araç Mânileri (Yrd.Doç.Dr. Eyüp Akman)
Bilmeceler (Yrd.Doç.Dr. Eyüp Akman)
Masal (Yrd.Doç.Dr. Eyüp Akman)
Gelenek ve Görenekler (Yrd.Doç.Dr. Eyüp Akman)
Akbaş Diye Bir Ramazan Davulcusu (Fazıl Bayraktar)
Kavacık Köyünde Çocukluğumun Oyunları (Nail Tan)
Oycalı Köyüne Ait Bazı Çocuk Oyunları (Yrd.Doç.Dr. Eyüp Akman)
Yaylaya Çıkış (Hüseyin Özbek)
El Sanatları ve Zanaatlar (Özdemir Tan)
Batı Karadeniz Bölgesinde ve Araç’ta Ahşap Kapı Kilitleri (Nail Tan)
Araç Mutfak Kültüründen Örnekler (Erdal Atacı)
Yöresel Yemeklerimizden Bandırma (Yrd.Doç.Dr. Eyüp Akman)
Kastamonu Araç’ta Doğada Kendiliğinden Yetişen Bitki ve Meyvelerle Beslenme (Nail Tan-Özdemir Tan)
Ticari Yufkayı İcat Eden Araçlı Cemali (Abdullah Savaş)
- Bitirirken
- Resimler: 2006-2008 yılları Hacı Bekir Şekerciler, Pastacılar ve Yayla Kültürü Festivalleri ve Hacı Bekir ailesiyle ilgili
Ayrıca kitapta Hv. Plt. Tuğg. Araçlı Mehmet Yılmaz Erdoğan’ın havadan çektiği bir fotoğraf da kullanılmıştır (s.4).
2008-2009 yıllarında Araç Turizm Derneği Başkanı Erdal Atacı’nın dernekçe 2 Haziran 2008 tarihinde Araç Elik Otelde düzenlenen Araç yemekleri derleme, sergi faaliyeti sırasında belirlediği, fotoğraflarının çekildiği, yazısında tanıttığı Araç yöresel yemekleri şunlardır: Cevizli çörek, keşkek çorbası, sac böreği (mantarlı, kıymalı), tirit, akdene (göce) çorbası, yaş tarhana, tarhana çorbası, bulgurlu yaprak sarması, etli ekmek, hasude, kaplıca bulgur pilavı, hamur karıştırması, çullu börek, serme ekmek karıştırma, patates tatlısı, pirinçli paça, kıymalı ayva yemeği, köy helvası, mıhlama (saraylı), oğmaç çorbası, banduma (bandırma), ekşili pilav, yoğurtlu salata, tas kebabı, sulu paça, dondurma paça, kavut, pestil, kiren ekşisi, bulhayır, erişte (ev makarnası), kuyu kebabı (biryan), taze fasulye kavurması, kabuklu bakla, çılbır, saray helvası, ballı yumurta, süzey kebabı, saraylı (fırında paça), Araç ekmekleri (gözleme, hamurlu, cizleme, kül çöreği, tarhanalı çörek, cevizli çörek, serme vs.).
Hep başka yazarların kitaplarından söz ediyoruz. Bir de editörlüğünü yaptığımız bir kitabı tanıtalım dedik. Çok yazarlı hem de… Kastamonu Kitaplığına yaraşır bir kitap… İyi ki zamanında hazırlamışız. Şimdi basılsa maliyeti çok yüksek olur…
NAİL TAN
