26 Kasım 2022 tarihli Kastamonu gazetesindeki “Gastronomi Kongresi Hazırlığı” başlıklı haber, Kültür ve Turizm Bakanlığında Millî Folklor Araştırma Dairesi Başkanlığındaki görevimiz sırasında Türkiye’de Türk mutfağı/geleneksel mutfak konusunda ilk bilimsel toplantıları (Türk Mutfağı Sempozyumu: 31 Ekim – 1 Kasım 1981, Ankara; Türk Tatlıları Sempozyumu: 17-18 Aralık 1983, İstanbul) ve yemek sergilerini düzenleyen bir eski bürokrat, araştırmacı olarak en çok bizi memnun etmiştir. Bolu Mengen Aşçılar Festivali’nin başlatılması, Mengen’de aşçılık eğitimiyle igili bir okul açılması da bu yılların ürünüdür.
UNESCO Yaratıcı Şehirler Ağı’na gastronomi dalında başvuru hazırlığı yapan ilimizin böyle bir toplantıya ihtiyacı vardı. 2019 yılında UNESCO başvurusu için ilk toplantı düzenlendiğinde (tabii ki çağırılmadık) ilimizin bu dalda kabulünün çok zor olacağını el sanatları dalının daha uygun olduğunu belirtmiştik. UNESCO Türkiye Millî Komisyonu Başkanı Prof.Dr. Öcal Oğuz’a da söyledik. Ama il yöneticileri Gaziantep, Hatay, Afyonkarahisar modundaydılar. Nitekim dosya hazırlanırken tahminlerimizde yanılmadığımızı gördüm. Çünkü, UNESCO’nun neler istediğini iyi biliyorum.
2023 Gastronomi Kongresiyle ilgili haberde Kastamonu Üniversitesi Turizm Fakültesi Dekanı Prof.Dr. Alptekin Sökmen’in şu açıklamallarına, kongreyi düzenleme amaçlarına içtenlikle katılıyorum:
“2023 yılında Uluslararası Gastronomi Kongresi’ne ev sahipliğini Kastamonu yapacak. 2024 yılında 24’üncüsü düzelenecek olan Turizm kongresi’ne de yine ev sahipliğini Kastamonu Üniversitesi yapacak Gastronomi Kongresini önümüzdeki yıl ekim ayı içersinde yapmayı planlıyoruz. Hazırlıklarımıza şimdiden başladık.”
Gastronomi alanında UNESCO’ya müracaat edebilmek için şehrin henüz alt yapısının oluşmadığını söyleyen Prof.Sökmen, sözlerine şöyle devam etmiş:
“Bu çalışmalar sayesinde şehrin önüne müracaat noktasında önemli bir taşı döşemiş olacağız. Başvuru yapabilmek için önce bu tarz etkinlikler yaparak farkındalık oluşturulması gerekiyor. Yaptığımız her etkinlik Kastamonu’nun müracaatı noktasında önemli katkılar sunacak. Daha gideceğimiz çok yol olduğunu düşünüyorum. Önce alt yappımızı hazırlayalım, hedeflerimizi belirleyelim.”
Kastamonu mutfak kültürünün tanıtılacağı, bazı yemeklerin sokak lezzetleri adı altında düzenlenecek bir etkinlikte ünlü şefler tarafından pişirilip davetlilere ikram edilmesi düşünülen kongreye 200 kadar yerli ve yabancı bilim insanı ve uzmanın katılarak bildiri sunması bekleniyor. Kongreyi düzenleyeceklere şimdiden şükranlarımızı arz ediyoruz.
2019 Eylül ayında Kastamonu’da düzenlenen KASTROFEST etkinliği ve 2022 Türk Mutfağı Haftası kutlaması üzerine Kastamonu gazetemizde kaleme aldığımız 10’u aşkın köşe yazımızda ve diğer yazılarımızda zaman zaman belirttiğimiz üzere Kastamonu mutfak kültürü çalışmalarında Gaziantep, Hatay, Afyonkarahisar modellerini bire bir örnek alamayız. İlimiz mutfak kültürünün odaklarını, farklı renklerini ortaya koymak zorundayız. Tabii üniversitelerimizde görevli bilim insanları her şeyi bizden iyi bilirler ama biz haddimizi aşarak, tecrübelerimize dayanarak yine de kongre öncesi bazı görüşlerimizi yazmaktan geri kalmayacağız.
UNESCO’ya müracaat dosyası ve kongreye hazırlık bakımından Ocak-Şubat 2023 ayında ilimizde 25 civarında görevli, ilgili ve uzmanın katılacağı bir “Kastamonu Mutfak Kültürü Çalıştayı” düzenleyip bir yol haritası belirlenebilir. Daha önce düzenlenen bir çalıştay farklıydı. Bu kez kongre odaklı olmalı.
Kongreye mutlaka katılması istenen 50 kadar kişiye ismen davetiye gönderilmeli. Kariyer puanı almak için internet üzerinden çok sayıda, uydurma konularda bildiri sunma talebi gelecektir. Bu tür müracaatlara da %30 gibi bir kontenjan ayrılabilir.
Kongre davet mektubundan bildiri sunulması beklenen alt dallar mutlaka belirtilmeli. Biz bazı alt başlıklar sıraladık söz gelimi:
- Kastamonu mutfak kültürünün tarihî kaynakları,
- Kastamonu mutfak kültürü derleme, araştırma ve yayınları,
- Kastamonu mutfak kültürünün temel özellikleri, yaşatılması gerekenler ,
- Kastamonu mutfak kültürünün zenginlik sebepleri,
- Kastamonu mutfak kültüründe çeşitlilik: köy mutfağı, esnaf lokantaları, konak mutfağı gibi,
- Mutfak etnografyası,
- Kastamonu mutfağı dil, edebiyat ve müzik ilişkisi,
- Mutfak gelenekleri veya ve geleneğin mutfakları,
- Coğrafi işaretli ürünler,
- Özel gün yiyecek ve içecekleri,
- Kastamonu mutfağının Türk mutfağı içindeki yeri,
- Kastamonu mutfağının yöre ve yabancı mutfaklarla ilişkileri,
- Geleneksel Kastamonu mutfağı – turistik Kastamonu mutfağı ilişkisi,
- Kastamonu mutfağının uluslararası mutfağa, turistik mutfağa katkıları,
- Kastamonu mutfağı halklar ilişkiler, medya ilişkileri,
- Sorunlar, çözüm yolları.
Kongre öncesi “Kastamonu mutfak kültürü müze, araştırma merkezi”ni mutlaka kurmalıyız. Tarihî yapılarda, konaklarda bu tür bir müze kurmak tehlikelidir. Uygulama bölümü olan, ateş yakılan bir müzeden söz ediyoruz çünkü…
Kastamonu Gastronomi Kongresi hazırlık çalışmaları adım adım ilerledikçe yazmayı sürdüreceğiz. Kongreyi düzenleme adımlarını atan Kastamonu Üniversitemizin Rektör ve diğer yöneticilerini kutluyor, başarılar diliyoruz…
Not: Bu yazıyı asla kongreye davet hatırlatması niyetiyle yazmadığımız bilinmelidir. 40 yıldan beri yazdık, bildirilerimizi sunduk. Yayımladık. Hatırlatma dozuna ihtiyacımız yok vesselam…
NAİL TAN
