Dünyaca ünlü ressamımız Yüksel Arslan’la (1933-2017) ilgili önemli olayı, 28 Ocak 2022 tarihli Hürriyet gazetesinde Onur Baştürk’ün Kelebek ekindeki köşesinde haber nitelikli bir değerlendirmeden öğrendik. Ana başlık; “Yüksel Arslan’ın da Olduğu Sürrealizm Sergisi”ydi. Yazıda 24 Şubat 2022 tarihiden Londra’daki Tate Modern’de açılacak geniş kapsamlı 150’den fazla eserin yer alacağım Surrealism Beyond Borders adlı sergide Joan Miró, Frances del Valle, Yayol Kusama, Pablo Picasso, Marcel Duchamp, Gabriel Garcia Márquez ve André Breton gibi sanatçı ve yazarların yanı sıra Türkiye’den sadece Yüksel Arslan’ın eserlerinin yer alacağı belirtiliyordu.
Fransa’da yaşayan 2017 yılında aramızdan ayrılan ressamın varlığını 2018 yılı başında Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Resim Bölümü Öğretim Üyesi hemşehrimiz Prof.Dr. Meliha Yılmaz’dan öğrenmiş, kısa bir araştırma yaparak Kastamonu gazetemizdeki köşemizde 6 Mart 2018 ve 16 Mart 2018 tarihlerinde iki yazımızla okuyucularımıza tanıtmıştık:
- Ünlü Ressam Yüksel Arslan, Kastamonu, 6 Mart 2018 Salı, s.2
- Türkiye’nin En Önemli 100 Sanat Eseri ve Kastamonu, Kastamonu, 16 Mart 2018 Cuma, s.2. [ilk on eserin ikincisi Yüksel Arslan’ın 1971 tarihli Kolonyalizmadlı eseridir.]
Daday kökenli bir ailenin oğlu Yüksel Arslan’la ilgili Prof.Dr. Meliha Yılmaz’ın tanıtım yazısı ise “2018 Türk Dünyası Kültür Başkenti Kastamonu” projesi dolayısıyla yayımlana Kastamonu kitabında yer almıştır:
Meliha Yılmaz; “Kastamonu’da Resim Sanatı”, 81 İlde Kültür ve Şehir Kastamonu, İstanbul 2018, s.292. Kastamonu Valiliği Yayını.
Bu kez bir değişilik olsun diye ünlü ressamımızı Prof.Dr. Meliha Yılmaz’ın kaleminden hatırlatmak istiyoruz:
“Kastamonu Daday ilçesinden göç etmiş bir ailenin çocuğu olarak 1933 yılında İstanbul Eyüp’te doğdu. İstanbul Erkek Lisesinden sonra İstanbul Üniversitesinde Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümünde yüksek öğrenim görüp (1953-54) 1961 yılında Paris’e gitmiş, 1967’den sonra bir daha memleketine hiç gelmemiş, 42 yıl sonra doğup büyüdüğü Eyüp’e bir sergiyle geri dönmüş dünyaca ünlü bir sanatçımızdır. Eserlerinin her birine ayrı bir isim vermek yerine art sözcüğüyle Fransızcadaki ure ekini birleştirerek onlara arture (artür) adını veren sanatçı 1955’te İstanbul’da ilk sergisini açmıştır. 1961’de Paris’e yerleşerek çalışmalarını bu tarihten itibaren orada sürdürmüştür.
Resimlerini, eski mağara resimlerinde kullanılan toprak, bal, yumurta akı, kemik iliği vb. araç gereçlerle oluşturduğu kendine özgü bir teknikle üretmiş, kendi tekniğini keşfettikten sonra bir daha asla suni boyalara el sürmemiştir.
1967’de Türkiye’ye gelerek biri İstanbul, diğeri Ankara’da iki sergi açmıştır. 1969-1975 yılları arasında Kapital’i (K. Maks) resimleyen Yüksel Arslan, 1980-1984 arası tarih öncesi çağlardan güncel döneme kadar, kendi üzerinde etkisi olan her şeyi resmettiği 126 arture’den oluşan Etkiler sergisini yapmıştır. 1984-1986 yılları arasında kendi hayatından hareketle çizdiği Autoarture serisini çizmiştir.
1981’de Sedat Simavi Görsel Sanatlar Ödülü’nü heykeltıraş İlhan Koman’la paylaşmıştır. 1982’de ise Fransa’da Humour Noir Grandville/Kara Mizah Ödülünü almıştır.
1986’da Etkiler dizisi Fransa’da kitap olarak yayımlanmıştır. 1986-2000 yılları arasında Aleksandr İvanoviç Oparin’in Hayatın Kökeni isimli eserinden hareketle İnsan dizisine ait arture’ler, esserler üretmiş, bu resimler 1990, 1995 ve 1999’da üç cilt olarak yayımlanmıştır.
Yüksel Arslan’ın 2000’den itibaren Etkiler dizisinin devamı Yeni Etkiler’i oluşturmuştur.
Yüksel Arslan’ın görüntüden, nesneden ve imgeden çok kavrama ve fikre, tarihe ve zamana, üretime ve savaşa, kısacası insanın doğa karşısındaki binlerce yıllık mücadelesine, tarih dediğimiz bu büyük akışa dair arayışı uzun bir süredir devam etmiş olan sanatçı 2017 yılında (20 Nisan 2017) hayata veda etmiştir. [Mezarı Paris’tedir.]
Etkilendiği yazarlar, besteciler, romanlar, anılar, incelemeler, felsefe kitaplarını kendi süzgecinden geçirip resmetmiştir.”
24 Şubat 2022 tarihinde Londra’da açılacak Sürrealilzm Sergisi’nin Türkiye’deki yazılı ve görsel medyaya yansımalarını izleyerek yeni bir yazı daha kaleme almayı düşünüyoruz. Rahmetli ressam Yüksel Arslan’ın başarılarıyla gurur duyuyor, kendini rahmetle, saygıyla anıyoruz…
NAİL TAN
