Cengiz Holding, Küre’de çıkartılan pirit içindeki çok değerli maden kobaltı Mardin Mazıdağı’na kurduğu dev fabrikada ayrıştırıp dünyaya satacak.
Milliyet gazetesinde 1985 Nisan’ında çıkan “Kobaltımıza Amerikan vurgunu” başlıklı haberle gündeme geldiğinden bu yana Kastamonu için gelir ve istihdam umudu olan kobalt madeniyle ilgili beklentilerimiz, madenin sahibi Cengiz Holding’in bu konudaki yatırım tercihini Mardin Mazıdağı’ndan yana kullanmasıyla sona erdi.
Küre’de çıkartılan piritin ve ilçe merkezinin dört bir yanındaki curufların içerisinde bulunan kobaltı ayrıştırıp ekonomiye kazandıracak tesis planlandığı ve bunun için Fransa’dan madenle ilgili gelecek analiz sonuçlarının beklendiğini 10 yıl önce açıklayan Küre Etibakır, yalnızca hammadde tedariki noktasında işlev görecek.
Hürriyet ekonomi yazarı Vahap Munyar, Cengiz Holding’in, Mardin Mazıdağı’nda 1.2 milyar dolar gibi dev bir maliyete sahip olan fabrikasını ve özellikle Apple Samsung gibi dev firmaların öncelikli talipleri olduğu kobaltın üretimini dünkü köşesinde konu etti.
VAHAP MUNYAR’IN KÖŞE YAZISI ŞÖYLE
Mazıdağı’na 1.2 milyar dolar yatırdı,
kilosu 70 dolara kobalt satacak
CENGİZ Holding Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Cengiz, Samsun’daki Eti Bakır’ı 2004’te özelleştirmeden aldıktan sonra Kastamonu Küre’den çıkarılan, fabrikada işlenen cevheri ekibine inceletti, çıkan yan ürünleri öğrenmek istedi:
– Bakır ile birlikte çıkarılan yan ürün “pirit”tir.
Ekip, “pirit”in özelliğini açıkladı:
– “Pirit”, ekonomik değeri sınırlı bir ürün. Genelde içindeki zengin kükürtten dolayı gübre üretiminde kullanılan sülfürik asitin elde edilmesinde değerlendirilir.
Küre’deki “pirit”in daha zengin içerikli olduğu anlaşıldı:
– Küre’deki “pirit”in ana özelliği kobalt, bakır, çinko gibi değerli metaller içermesi.
Küre’deki “pirit” depolanırken Cengiz, gübre üretimi için arayışa girdi. 2011 yılında Mazıdağı Fosfat Tesisleri’nin ihalesi gündeme geldi. Cengiz Holding, 30 yıl kapalı kalmış tesisi, fosfat varlığı için ihaleden satın aldı.
Holding, Mardin Mazıdağı’na ilk aşamada fosfat içerikli gübre üretimi için yatırım yapmayı düşündü. Fizibilite çalışmaları yapılırken yatırımın gübre üretimiyle sınırlı kalmaması üzerinde duruldu:
– Küre’den “pirit”i Mazıdağı’na taşıyarak gübrenin yanında içindeki metalleri de geri kazanabilecek tesisler kurmak daha anlamlı olur.
Cengiz Holding Genel Koordinatörü Ömer Mafa’nın başında bulunduğu ekip, metal geri kazanım tesisinin yaratacağı farkın altını çizdi:
– Mazıdağı’ndaki tesiste en kıymetli ürün kobalt olur.
Mehmet Cengiz ve Ömer Mafa’nın ev sahipliğinde 4 meslektaşımla Mazıdağı’na gittik. 5 ana fabrika, 17 yardımcı tesisten oluşan kompleksi gezmeden önce sunumu izledik:
– Yatırım için 2015’te düğmeye basıldı. İnşaat 2016’da başladı.
Ömer Mafa araya girdi:
– Şu anda 17 tesisin 15’i devreye alınmış durumda. DAP diye bilinen amonyum fosfat gübresi üretimimiz de başladı. Kobalt üretimi de bir haftaya başlar.
Mehmet Cengiz, yönetim kulesinden tesisleri işaret edip, yatırım büyüklüğüne dikkat çekti:
– Mazıdağı gibi bir yere 1.2 milyar dolar yatırdım. Bu tesisi Samsun’da da kurabilirdim. Bu bölgeye yatırımı tercih ettik.
Eti Bakır Mazıdağı Fosfat Tesisleri’nde üretilen kobalt ile DAP gübresinin kilo başına fiyatını merak ettim, Cengiz yanıtladı:
– Kobaltın kilo başına değeri 70 dolara denk geliyor. Daha yukarı çıktığı dönemler de oluyor. DAP gübresi de 45 cent düzeyinde bulunuyor.
Küre’deki bakır madeninden elde edilen “pirit”, karayolu, deniz ve demir yoluyla Mazıdağı’na gidiyor…
Temelde amonyum fosfat gübresi ve kobalt üretiminde kullanılıyor. Yanısıra çinko ve demir de elde ediliyor…
1.2 milyar dolarlık tesis, bölgede önemli canlılık sağlayacak gibi görünüyor…
BATARYANIN ANA MADDESİNDE SÖZ SAHİBİ OLUYORUZ
CENGİZ Holding Genel Koordinatörü Ömer Mafa, Mazıdağı’nda üretecekleri kobaltın önemine işaret etti:
– Kobalt, akıllı telefonlar, tabletler, bilgisayar ve elektrikli araçlar gibi birçok teknoloji ürününü çalıştıran bataryaların ana maddelerinden. Dolayısıyla kobalt, giderek daha da önem kazanıyor. Mazıdağı’ndaki tesisimiz dünyanın sayılı üreticileri arasında olacak.
Kobaltın kullanıldığı diğer alanları da sıraladı:
– Kobalt ayrıca otomobillerde hava yastıkları yapımında, çelik kuşaklı radyal lastik yapımında, enerji türbin kanatlarında, diş protezinde ve özel çeliklerin yapımında kullanılıyor.
YATIRIM GÜNEYDOĞU’DA DİYE FAZLA KREDİ ALAMADIK
CENGİZ Holding Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Cengiz, Mazıdağı’ndaki 1.2 milyar dolarlık yatırımın büyük bölümünü öz kaynaktan karşıladıklarını belirtti:
– Yatırım Gübeydoğu’da olduğu için yabancı bankalar kredi vermeye fazla yanaşmadı. Yatırımın yüzde 70’e yakınını öz kaynaklardan karşıladık.
400 milyon dolar kredi kullandıklarını kaydetti:
– 200 milyon dolarını bir Alman bankasından, 200’ünü de ülkemizdeki bir özel bankadan kullandık.
620 MİLYON DOLARLIK İTHALATI FRENLEYECEK
CENGİZ Holding Genel Koordinatörü Ömer Mafa, Mazıdağı’ndaki yatırımın cari açığa olumlu katkısına dikkat çekti:
– Mazıdağı’nda gübre üretimimiz, 350 milyon dolarlık ithalatı ikame edecek.
Entegre tesiste metal üretiminin de söz konusu olduğunu vurguladı:
– Buradaki üretim 270 milyon dolarlık metal ithalatının da önünü kesecek. Yani, bu yatırımın cari açığı azaltan etkisi 620 milyon dolar olacak.
