Yaklaşık üç aydır bu yazı için malzeme biriktiriyoruz. Salgının demek ki sonuna yakınız. Hâlen Türkiye’de 4. Dalga’yı yaşıyoruz. Pozitif test sayısı, yoğun aşı kampanyalarına rağmen 20-30 000 bandında seyrediyor. Ölüm sayısı da 175-250 arasında. Okullarda, üniversitelerde yüz yüze ağırlıklı eğitimde ciddi sorunlar yaşanmıyor. Hastanelerde Covid-19 yoğum bakım yatağı doluluk oranı normal düzeyde. Fabrikalar, iş yerleri, sinemalar, düğün salonları açık. Tiyatro, opera, bale temsilleri, konserler tıklık tıklım. Turizm mevsimi hâlâ canlılığını koruyor. Bunlar sevindirici olaylar ama birçok ülkeden önce yeterli aşıyı temin etmemize rağmen hâlâ Sağlık Bakanlığımız istediği hedefe ulaşmış değil. Aşı karşıtları, ülkenin sağlık politikasını karartacak kadar güçlüler. Ah bu politikacılar! Bir avuç fanatik mutaassıbın oyundan vazgeçemiyorlar. Oysa onların başka oy verecek yerleri yok! Hükümet çaresiz 18 yaş üstünün 3. Doz aşılarını başlatarak (11 Kasım 2021 itibariyle) toplumu 5. Dalga’ya karşı sigorta etme tedbirine başvurdu. Yerinde bir karar.
Eylül 2021 ayından bu yana yazılı ve görsel medyadan derlediğimiz, bu yazıyla son bulmasını dilediğimiz “Koronavirüs Dil ve Edebiyatı” ürünlerimizi sıralarken bir bölümünün dolaylı olarak Covid-19 sebebiyle gündeme getirildiğini belirtmek isteriz:
Anticovid iç cephe boyası, antidepresan (Covid-19 sonucu yaygın şekilde kullanılan yatıştırıcı ilaçlar)
Beşinci Dalga (Avrupa’da 15 Kasım 2921’den itibaren görülen Covid-19 yüksekliği), beyin küçülmesi (Covid-19’un yan etkisi), bilgi obezliği (Covid-19 hakkında), bruksizm (diş sıkma hastalığı, Covid-19’un tetiklediği), Bhücresi (vücutta bağışıklık sağlayan hücrelerden)
Covid 1-2 varyantı (Ağustos 2021’de keşfedildi)
Dijital çağ hastalıkları (Covid-19’un tetiklediği),Dijital yorgunluk sendromu, malumat zehirlenmesi sendromu, Google etki sendromu, bilgi obezliği sendromu, siberkondri, netlessfobi/internetsiz kalma korkusu, nomofobi (cep telefonsuz kalma korkusu), 4. Dalga (Covid-19 salgınında Türkiye’de üç aydır yaşanan ve tepede yatay seviyede seyreden dönem)
Endotelit (Covid-19 sonucu beyin damarlarında oluşan iltihaplanma), epigenetik saat (Beden sağlığında gücü belirleyen alt unsur), epsilon varyantı (Covid-19’da)
Fitokimyasal (organik besinlerdeki kanser önleyici)
Gamma varyantı, genontolog (genetikçi), gri cevher (beyinde), güven erozyonu ( Covid-19 aşısında),
Hakikat gevezeliği (aşı karşıtlarının yaptığı hakikat güvenliği), harmanlanmış eğitim (hibrit eğitim, MEB’nin uyguladığı), Havana sendromu (Küba’da yayılan bir hastalık), homeopati (Tamamlayıcı tıp yöntemi), homeopatik remedi (Tamamlayıcı tıp ilaçları. 3.000’den fazla remedi piyasada), homosistein
Intengatif tıp/Bütünleyici tıp (modern tıp ile geleneksek tıbbın uyumu)
Kara mantar salgını (Covid-19 sonrası yeni salgın hastalık), kabullenilmiş/öğrenilmiş çaresizlik (Covid-19 salgını dolayısıyla gelişen olumsuz ruh hâli), krup (Covid-19 semptomları/belirtileri gösteren grip türü), Kolombiya varyantı
Manuel terapi, majör depresyon (Covid-19 salgınında çok arttı), mikrobiyo, mitokondriyal yakıt Monkey B (Çin’de ortaya çıkan ölümcül yeni bir virüs), Mu varyantı (Covid-19’un Latin Amerika’da görülen türü), molnupiravir (ABD’de geliştirilen Covid-19 ilacı)
Netlessfobi (internetsiz kalma korkusu hastalığı), nomofobi (cep telefonsuz kalma korkusu hastalığı), norovirüs (öğrenciler arasında yayılma riski büyük), Nu varyantı (Omicron varyantının ilk adı)
Omicron (Güney Afrika kökenli yeni tehlikeli varyant)
Ping-demi (İngiltere’de temaslı Covid-19’luların takibi sonucu ortaya çıkan ekonomik sıkıntı, çalışan krizi), postviral sendrom, prehipertansiyon,prontal (ön) lob
Resveratrol (Yaşlanmayı kontrol eden, sirtüin genlerini etkileyen molekül), rhinovirüs (Solunum yolu virüsü. Hasta ediyor).
Sepsis (Organ fonksiyonu bozukluğu. Covid-19’da beş ölüm şeklinden biri.), siberkondri (internet hareketleri bilgisi), shinrin-yoku (Orman banyosu, ormanda yürüm, dinlenme), sirtüingenleri (yaşlanmayı kontrol ediyor), sosyal izolasyon (Sosyal faaliyeteler kısıtlaması), süper mutant
Takatsubo kardiyomiyopatisi (Kırık kalp sendromu hastalığı), T hücresi (bağışıklığı sağlayan), teletıp (Pandemi döneminde dijital danışmayla tedavi görme), temporal lob (yan lob)
Uyanık bruksizmi (Uyanıkken diş sıkma hastalığı), uyku bruksizmi, upcycling (Atık malzemelerde yukarı dönüşüm)
Vaksinoloji (aşı bilimi), vaskülit (Covid-19 sonucu beyin damarlarında iltihaplanma)
Yol hipnozu (Sürücünün gözü açık uyuması durumu)
Zeta varyantı (Covid-19’da)
Aşıyı teşvik için geliştirilmiş bir sözle yazımızı bitiriyoruz:
Aşısız olmaz, aşılanmadan bu salgın sonlanmaz.
Dileğimiz bu yazının, dizinin son yazısı olması… Salgın hastalıksız günlerde buluşmayı özledik, anamızın ak sütü gibi hak ettik…
NAİL TAN
