Kahramanmaraş merkezli depremlerin ardından bölgede incelemelerde bulunan Prof. Dr. Mahmut Bilgehan, bodrum katı bulunan binaların depremlerde daha az hasar aldığını kaydederek, “Bodrum kat yapılmasına önem verilmesi gerektiğini düşünüyorum. Bodrum kat yapılmadığı zaman yine o binanın depreme karşı dayanımında bir zayıflık ortaya çıktığını söylemekte fayda var” dedi.
Kahramanmaraş merkezli depremlerin ardından hazırladığı “6 Şubat 2023 Kahramanmaraş Depremlerinden Alınan Dersler ve Ülkemizin Yeni Depremlere Hazırlık Durumu” başlıklı proje çerçevesinde Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının görevlendirmesiyle Hatay’da deprem incelemesinde bulunan Kastamonu Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mahmut Bilgehan, Türkiye’de yaşanabilecek ihtimal depremlerle ilgili uyarılarda bulundu. Milli Savunma Bakanlığının Deprem Araştırma Gurubu’nda görev alan Bilgehan, İstanbul’da beklenen depremle ilgili de uyarılarda bulundu.
“Hızlı bir şekilde kötü binaların yıkılarak, yönetmeliğe uygun, depreme karşı dayanıklı binaların yapılması gerekiyor”
İstanbul depreminde özellikle Avcılar, Küçükçekmece ve Büyükçekmece bölgelerinin kötü bir zemine sahip olduğu için büyük yıkımların yaşanabileceğini ifade eden Bilgehan, “İstanbul’da beklediğimiz bir deprem var, bu sıralar artık yıllar bazında da bakıldığında depremin olmasına çok az bir zaman kaldığını görüyoruz. Bu yüzden İstanbul’da bir deprem bekliyoruz. Depremin Büyükçekmece, Avcılar, Küçükçekmece taraflarını çok fazla etkileyeceğini biliyoruz. O bölgedeki sahile yakın kısımları deprem çok fazla etkileyecek. Çünkü zemin olarak iyi bir zemine sahip değiller. Bu nedenle o bölgelerdeki kentsel dönüşümün mümkün olduğu kadar çabuk yapılması gerekiyor. Kötü binaların yıkılması, yönetmeliğe uygun, depreme karşı dayanıklı binaların yapılması gerekiyor. İstanbul’da meydana gelecek olan depremde de bir tsunami etkisi Marmara Denizinden olabilir belki ama o dalgalarda çok fazla yüksek olmayacaktır. 1 metreyi dahi bulacağını zannetmiyorum. Belki de hiç meydana gelmeyecektir. Bunu rahatlıkla söyleyebiliriz. O yüzden sahildeki insanlarımız, tsunami etkisinden ziyade oturdukları binaların iyi binalara dönüştürülmesi için zaman harcamaları gerekiyor. Buna nakit para harcanması gerekiyor. Mutlaka belediyelerle, yerel yönetimlerle, hükümetle iş birliği içerisine girerek sağlanan fonlardan yararlanarak binalarını bir an önce depreme dirençli binalar haline dönüştürmeleri gerekiyor” dedi.
“Bodrum kat yapılmasına önem verilmesi gerektiğini düşünüyorum”
Deprem bölgesinde bodrum katı bulunan binaların depremden daha az hasar aldığını tespit ettiklerini belirten Bilgehan, “Bodrum kat yapılmasına önem verilmesi gerektiğini düşünüyorum. Bodrum kat yapılmadığı zaman yine o binanın depreme karşı dayanımında bir zayıflık ortaya çıktığını söylemekte fayda var. Bodrum kat hem zeminden olan temel derinliğini arttırır hem de bodrum katın çevresini perdelerle donattığımız zaman yani kirişlerin çevresine perde duvarlar yaptığımız zaman o binanın depreme karşı daha dirençli davranacağını söyleyebiliriz. Betonarme perde duvarların deprem etkisini almada, kesme kuvvetlerini almada çok büyük katkısı olduğunu söylemek lazım. Sadece kolonlarla bir binayı oluşturabilirsiniz belki ama depreme dayanım açısından mutlaka perde duvarların olması gerekiyor” diye konuştu.
“Kurallara uygun bir şekilde binaları yaparsak, sismik izolatörlere de gerek kalmayacak”
Sismik izolatörlerle ilgili de konuşan Prof. Dr. Bilgehan, “Son zamanlarda binaların altına sismik izolasyonlar yapılıyor. Her deprem sonrasında izolatörler gündeme gelen bir konu. Sismik izolatör tabii ki deprem geldiğinde binayı hareket ettirerek o enerjisini sönümlemeye çalışır. Bu güzel bir davranış. Ama sismik izolatör koyduğumuz binanın bir kez depreme dayanıklı bir şekilde zaten inşa edilmesi gerekiyor. Ondan sonra izolatörü koymanız gerekiyor. Bunları yeni yapılan binalar için söylüyorum. Eğer bizler binaları deprem yönetmeliğine uygun bir şekilde inşa edersek, kurallara uygun bir şekilde binaları yaparsak zaten sismik izolatörlere de gerek kalmayacak. Açıkçası rahatlıkla o binalarda oturabiliriz. Bu yüzden izolatörlere de gerek kalmayacak. Çok özel binalarda belki de yine izolatörler konulabilir. Depreme dayanıklı olmayan bir binaya izolatör koyduğunuz zaman o binayı tamamen depremden kurtardığınız anlamına gelmez tabii ki, çünkü bina hareket ettiği zaman izolatör dahi olsa izolatör biraz daha az hissettiriyor sadece depremi, daha fazla hissedilecek bir depremi o bina için azaltıyor. Fakat eğer yaptığımız iyi bir bina değilse o az sarsıntı da dahi bina etkilenebilir. O yüzden önce binanın depreme dayanıklı olması gerekiyor. Zaten belli bir dayanımın olduğu binaya da izolatör uygulamak anlamsızdır. Yani boş yere masraf yapmak demektir” şeklinde konuştu.
VEDAT YUNUS İKİZOĞLU (İHA)
