İnsan olarak hastalanmamız hayatın olağan akışına uygun bir durumdur. Bu yazımızda işçilerin hastalanıp, rapor almalarında yasal süreç anlatılacaktır.
İş Kanunu’nda ücret; bir kimseye bir iş karşılığında işveren veya üçüncü kişiler tarafından sağlanan ve para ile ödenen tutar olarak tanımlanmaktadır. Buradan, ücretin; işçi tarafından yapılan bir işin karşılığı olduğu ortaya çıkmaktadır.
Ücret toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmesi ile serbestçe tayin edilebilmektedir. Şu kadar ki ücretin, 4857 sayılı İş Kanunu ve Asgari Ücret Yönetmeliği gereği, belirlenmiş asgari ücretten az olması mümkün bulunmamaktadır.
1-) Çalışma ücreti günlük/saatlik veya maktu aylık olarak belirlenebilmektedir. Çalışma ücreti günlük olarak belirlenen işçinin ücretinin 7.5’a bölünmesiyle saatlik ücreti bulunmaktadır. Çalışma ücreti saatlik olarak belirlenen işçinin saat ücretinin 7.5’la çarpılması sonucu da bir günlük ücretine ulaşılmaktadır.
Çalışma ücreti günlük olarak belirlenen işçinin, günlük ücretinin ilgili ayın kaç gün çektiğine bağlı olarak o aydaki gün sayısıyla çarpılması sonucu aylık ücreti hesaplanmaktadır.
Günlük veya saatlik ücret sisteminde esas olan işçinin ücretinin günlük veya saatlik olarak hesaplanması ve hesaplanan bu ücretin ayda bir ödenmesidir. Günlük veya saatlik ücret uygulaması, iş sözleşmesine hüküm konulmak suretiyle veya işyeri uygulamalarıyla hayata geçirilebilmektedir.
2-) Daha çok beyaz yakalılar, mühendisler ve yöneticiler başta olmak üzere genellikle idari personel için uygulanmakla birlikte, normal işçilere uygulandığı da görülen maktu aylık ücret uygulamasında ayın kaç gün çektiğine bakılmaksızın işçi ücreti 30 gün üzerinden hesaplanmaktadır. Dolayısıyla maktu aylık ücrette, ay içinde çeşitli nedenlerle işçinin çalışmadığı günler dikkate alınmaksızın, ücreti tam olarak ödenmektedir.
Maktu aylık ücret, iş sözleşmesine hüküm konulmak suretiyle veya işyeri uygulamalarıyla hayata geçirilebilmektedir. Bu ücret sisteminde de, belirlenen ücret işçiye ayda bir ödenmektedir.
Maktu aylık ücretin de 30 günlük asgari ücretten az olması mümkün değildir.
3-) Hastalanan işçinin hastalandığı (iş göremezliğin başladığı) tarihten önceki 1 (bir) yıl içinde 90 gün sigortalılığı olması durumunda, raporunun/istirahatının izninin ilk 2 (iki) günü için Sosyal Güvenlik Kurumu’nca işçiye geçici iş göremezlik ödeneği ödenmemekte, 2 (iki) günden sonrası için ise günlük prime esas kazancının 2/3’ü oranında her bir rapor günü için Sosyal Güvenlik Kurumu’nca işçiye geçici iş göremezlik ödeneği ödenmektedir.
Günlük ücrette işçiye çalıştığı günler için ücret ödenip, hafta tatili ve genel tatil günleri dışındaki çalışmadığı günler için ise ücret ödenmemesi nedeniyle, raporlu/istirahatli günlerde çalışmayan işçiye herhangi bir ücret ödemesi yapılmamaktadır.Şayet çalışmış ise, çalıştığı gün sayısı kadar işçiye ücret ödemesi yapılmaktadır. Dolayısıyla, raporlu/istirahatli günlerde işçi çalışmamışsa, bu günlerin aylık prim ve hizmet belgesi/muhtasar ve prim hizmet beyannamesinde eksik gün olarak “01 İstirahat” koduyla gösterilmesi, çalışmışsa, çalıştığı ve ücret aldığı günlerin çalışma gün sayısına ilave edilerek aylık prim ve hizmet belgesi/muhtasar ve prim hizmet beyannamesinde bildirilmesi gerekir.
Maktu aylık ücrette işçiye çalışıp çalışmadığına bakılmaksızın ücretinin tam olarak ödenmesi nedeniyle, raporlu/istirahatli günler için işçinin ya SGK’dan aldığı geçici iş göremezlik ödeneğinin banka/PTT kaydında gösterilen ve buna ait dekontu bulunan geçici iş göremezlik ödeneği ödeme tutarının maktu aylık ücretinden mahsup edilip, kalan ücretinin ödenmesi veya aynı dekontta yer alan geçici iş göremezlik ödeneğinin işçiden tahsil edilip, maktu aylık ücretinin kesinti yapılmaksızın işçiye tam olarak ödenmesi veyahut da SGK tarafından işçiye ödenen geçici iş göremezlik ödeneği ödemesi dikkate alınmaksızın maktu aylık ücretinin işçiye tam olarak ödenmesi yöntemlerinden biri tercih edilerek işçiye ücretinin ödemesinin yapılması mevzubahistir.
Dolayısıyla maktu aylık ücrette işçi raporlu/istirahatli günlerde çalışmamış olsa dahi, işçinin raporlu/istirahatli günleri aylık prim ve hizmet belgesi/muhtasar ve prim hizmet beyannamesinde çalışılmış gün olarak gösterilecektir. Bu günlere ait prime esas kazanç, işverence tamamlanan ücret kadar olacaktır. Tamamlanan ücretin 1 (bir) güne tekabül eden prime esas günlük kazanç alt sınırının (2021 yılı için 119,25 TL) altında kalması halinde, prime esas günlük kazanca (2021 yılı için 119,25 TL) tamamlanarak, günlük asgari ücret düzeyinde prime tabi tutulması söz konusudur. Şayet, işçinin raporlu/istirahatli günleri için işverence herhangi bir mahsup veya tahsilât yapılmadan maktu aylık ücreti işçiye tam olarak ödenmişse, ödenen net ücretin brütü üzerinden prime esas kazancın gösterilmesi icap eder.
Dermanlı hastalıklar, görülse de iyileşmeyle sonuçlanmaktadır. Bundan dolayı, Yaradan’ın hiçbir kimseye dermansız dert vermemesi dilek ve beklentimizle…
İş, Sosyal Güvenlik ve İşkur konularındaki sorularınız beklenmektedir.
ulubeyhukuk@gmail.com 0(532)406 87 79
Raşit ULUBEY
İş, Sosyal Güvenlik,
İşkur Uzmanı ve Danışmanı
