Türkiye Cumhuriyeti’nin 29 Ekim 1923’te TBMM kararıyla kuruluşunun 98. yılını coşkuyla kutluyoruz. Geçen yılki kutlama, Covid 19 salgınının zirve yaptığı bir dönemde sönük, buruk, karamsar duygular içinde yaşanmıştı. Ne mutlu bu yıl ilk ve orta dereceli okullarımız, üniversitelerimiz yüz yüze eğitime geçmiş durumda. Salgın tam anlamıyla atlatılmamışsa da aşı sayesinde etkisi çok azalmıştır.
Seksen yıla ulaşan hayatımızda gurur verici birçok hizmetin, görevin içinde olmak şansına sahip olduğumuzu memnuniyetle söyleyebiliriz. Kültür ve Turizm Bakanlığında halk kültürü/folklor ve güzel sanatlar alanlarında üst düzey yöneticiliği yapmış olmamız ayağımıza bu şansı getirdi. Şayet, birçok devlet görevlisi gibi makamı işgal edip günü kurtarsaydık da görevimizi yapmış sayılırdık. Ancak, biz emir verilmeden birçok işi Genel Müdür Mehmet Özel’le birlikte kendimiz düşünüp Bakana, Müsteşara götürdük. Güzel önerilerdi. Kabul gördü. Uygulandı. Bakanlığın görevi olmadığı hâlde (MSB’nin çünkü) Çanakkale ve İstiklâl Savaşı şehitlerimiz için şanlarına yakışır şehitlikler inşa ettirdik. Bu savaşlarla ilgili müzeler oluşturduk. Kitaplar yayımladık. Söz konusu kitaplardan biri; Türkiye Cumhuriyeti’nin yüce Atatürk ve silah arkadaşlarının önderliğinde hangi güç şartlarda kurulduğunu, Atatürk’ün inkılaplar yaparak güçlü bir toplum oluşturuşunu anlatan Kurtuluş Kuruluş Cumhuriyet adlı eserdir. T.C.’nin kuruluşunun 75. yılı dolayısıyla hazırlanmıştır. 1999 yılında ilk baskısı kamuoyuna sunulmuştur. Kitaplığımızdaki ikinci baskının künyesi şöyledir:
Kurtuluş, Kuruluş, Cumhuriyet; Haz. Mehmet Özel, Metinler Prof. Dr. Hamza Eroğlu, Fotoğraf Belge Araştırma Nail Tan, İllüstrasyonlar Aydın Erkmen, Atatürk Dönemi Fotoğrafları: Cemal Işıksel, EtemTem, Esat Nedim Tengizman, Selahattin Giz, Rıza Tuncay, Ankara 2003, 554 s. ATO Yayını.
T.C.’nin kuruluşunun 80. yıl dönümü dolayısıyla yapılan ikinci baskı için TBMM Başkanı Bülent Arınç, Genelkurmay Başkanı Org. Hilmi Özkök ve ATO Başkanı Sinan Aygün birer Ön Söz, Sunuş yazmışlardır.
Atlas boyutunda, kuşe kâğıda, çok renkli, ciltli ve şömiz kapaklı basılan kitapta yer alan, 2017 yılında kaybettiğimiz KTB Güzel Sanatlar Genel Müdürlerinden (29 yıl) Mehmet Özel’in kitabın arkasındaki tanıtım yazısından birkaç paragraf aktarmak zorundayız:
“Bu kitapta; yüce ulusumuzun ‘ordu millet’ hâline gelerek büyük yokluk ve sıkıntılar aşılarak Kurtuluş Savaşı’nı kazanması, Türkiye Cumhuriyeti’ni kurması, Atatürk Devrimleri, Cumhuriyet’in ilk 15 yılının önemli olayları, kültür sanat hareketleri, iç ve dış politika başarıları, dünya devletleriyle ilişkileri, Atatürk’ün yurt gezileri, Ulu Önder’in vefatı titizlikle ve en ince ayrıntıları değerlendirilerek bulduğumuz 1380 resim ve belgeyle gözler önüne serilmektedir.
Bu eser, yıllarca cepheden cepheye koşan, binlerce şehit veren kahramanların savaş çizmelerindeki tozlar silinmeden ve sırtındaki asker kaputlarının çıkarmadan kurdukları Cumhuriyet’in ve vatan sevgisinin özellikle yeni nesiller tarafından iyi kavranabilmesi, kıymetinin yüreklerde hissedilmesi amacıyla hazırlanmıştır.”
Bol resimli, belgeli albüm niteliğindeki kitabın ana başlıkları şöyledir:
I.Bölüm: ZAFERDEN BARIŞA GİDEN YOL
- Mudanya Ateşkes Anlaşması
- Lozan Konferansı ve Lozan Barış Anlaşması
- Ankara’nın Başkent Oluşu
II.Bölüm: ATATÜRK DEVRİMLERİ/İNKILAPLARI
- Sosyal Alanda Devrim Hareketleri
- Toplumsal Hayatın Düzenlenmesi
- Hukuk Alanında Devrim/İnkılap Hareketleri
Ç. Dış Politikadaki Gelişmeler
- Eğitim ve Kültür Alanlarında Yapılan Devrimler
- Ekonomi ve Bayındırlık Alanlarında Gelişmeler
- Sağlık Hizmetlerinde Gelişmeler
- Turizm
- Millî Güvenlik
III.Bölüm: CUMHURİYET’İN İLK YILLARINDA ÖNEMLİ OLAYLAR
- Siyasi Partiler ve Çok Partili Siyasi Hayata Geçiş Denemeleri
- Devrimlere Karşı Tepkiler
IV.Bölüm: CUMHURİYET’İN ÖNEMLİ BAYRAM VE TÖRENLERİ
V.Bölüm: ATATÜRK’ÜN YURT GEZİLERİ
VI.Bölüm: ONUR LİSTESİ (1923-1938): TBMM Başkanları, Başbakanlar, Genelkurmay Bakanı/Başkanları, 1923-1938 arasında kurulan 9 Hükümetin Bakanları
VII.Bölüm: ATATÜRK’ÜN VEFATI, İNÖNÜ CUMHURBAŞKANI
Yararlanılan Kaynaklar
Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunun 98. yılını kutlarken başta kurucumuz Ulu Önder Atatürk olmak üzere silah arkadaşlarını, aziz şehitlerimizi ve artık aramızda olmayan Cumhuriyet’i yücelten halk, memurlarımızı saygıyla anıyoruz..
NAİL TAN
