Bilindiği gibi Bursa, Karagöz ve Hacivat’la ilgili rivayetlerin en yoğun olduğu Osmanlı Devleti’nin ikinci başkenti ilimizdir. Bu sebeple şehirde bir Karagöz ve Hacivat mezarı, bir de müzesi vardır. Mezar ve müze arasından Çekirge Caddesi geçmektedir. Şehrin kültürel sembollerinden Karagöz ve onun etrafında oluşmuş gölge oyunu ve yandaşı kukla konusunda her yıl düzenlenen uluslararası festivallerin 18.si bu yıl 11-16 Kasım 2019 tarihleri arasında Bursa’da yapıldı. Festival UNESCO’ya bağlı UNIMA (Uluslararası Gölge ve Kukla Oyuncuları Birliği) Türkiye Millî Komisyonunun desteğiyle Bursa Büyükşehir Belediyesi ile Bursa Kültür Sanat ve Turizm Vakfı işbirliğiyle düzenlenmişti. Festivalin 11 Kasım 2019 saat 10.30’da Bursa Tayyare Kültür Merkezinde yapılan açılış töreninde bize de bu iki sanatın yaşatılması için gerek Kültür ve Turizm Bakanlığındaki gerekse şahsi çalışmalarımız, hizmetlerimiz dolayısıyla “Onur Ödülü” verildi. “Onur Ödülü” ilk defa bu yıl verildi ve sadece bize sunuldu. Gelecek yıllarda da devam edeceği belirtildi. Ödülümüzü Bursa Büyükşehir Belediye BaşkanVekili Halide Serpil Şahin takdim etti. Bursa’daki Kastamonuluların Dernek Başkanına daha önce haber vermiştik. Geleceklerini beklemiyorduk, nitekim öyle de oldu. Hiç üzülmedik. Kastamonuluların takdirinin az olduğunu biliyoruz. Van Alpaslan İlköğretmen Okulundan mezun öğrencilerimiz gelmişlerdi. Bizi onlar sevindirdi.
Törende yaptığımız teşekkür konuşmasında; Kültür ve Turizm Bakanlığı Millî Folklor Enstitüsü, Millî Folklor Araştırma Dairesi, Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü ve Halk Kültürlerini Araştırma ve Geliştirme Genel Müdürlüklerinde 1970-1998 yılları arasında yaklaşık 27 yıllık hizmetimiz sırasında;
- 1972’den itibaren yeni sanatçıların yetişmesi için kurslar açarak,
- Ulusal ve uluslararası gölge oyunları festivalleri düzenleyerek,
- Yeni nesillere hitap edecek gölge oyunları metinleri yazdırarak,
ç. Devlet Tiyatrolarında 1978’den itbaren gölge oyunu temsilleri başlatarak,
- Özel Tiyatrolara Yardım Ödeneğinden Karagöz ve kukla sanatçılarını da yararlandırarak,
- UNIMA Türkiye Millî Merkezini kurdurarak,
- Ayrıca, Gölge Oyunu Karagöz’ün 2009 yılında UNESCO SOKÜM Dünya Mirası Listesine girmesi için çaba göstererek bu sanatların yaşamasına katkıda bulunduğumuzu belirttik. Ödülü Bakanlıkta hizmet yaptığımız kuruluşlar ve personeli adına aldığımızı, başarımızda onların payının büyük olduğunu da vurguladık.
- Festivale 10 ülkeden sanatçılar katılmıştı. Bir hafta boyunca 57 gösteri ve etkinlik düzenlendi. Bizim bir de “Gözlemci” görevimiz vardı. Her oyundan, gösteriden sonra sanatçıyı karşımıza alıyor, eleştiri yapıyor, icrasındaki iyi ve kötü yönleri söylüyorduk. Festival sonunda ayrıca rapor da yazacağız.
Bakanlıktaki gayretlerimizin meyvelerini görmekle çok mutlu olduk. Türkiye’den aşağıdaki kişi ve toplulukların katılması bizi gelecek için umutlandırdı (Festivaldeki gösteri sırasına göre): Cengiz Samsun, Tayfun Özeren, Alanya Belediyesi Kukla Tiyatrosu, Cafer Sadık Hadimioğlu, Açıkgöz Kukla Tiyatrosu, Duygu Bayer Erken, Nevzat Çiftçi, Hayalî Cinas Tiyatrosu, Tiyatro Tempo/Halûk Yüce, Hayalî Musti, Cengiz Özek, Karagöz Sanat Atölyesi. KKTC’den gelen Hayalî İzel Seylanî, oyun oynatmadaki başarısıyla herkesi şaşırttı. Almanya, İran, Çekya ve Gürcistan sanatçılarının gösterileri ise ilgiyle izlendi.
Bursa’daki ilkokul öğrencilerinin Karagöz ve kukla oyunlarına ilgisi, nükteleri iyi algılaması olağanüstü derecedeydi denilebilir. Bursa’da okullarda yol boyunca Karagöz oynatılmasının yararlı bir sonucu diye değerlendirebiliriz bu durumu.
Bursa, son olarak “Fetih 1326” panoramik müzeyi de açtı. En güzel Kent Tarihi Müzesinden başka Araba ve Otomobil Müzesi, Karagöz Müzesi, Cumalıkızık Açık Hava Müzesi gibi farkındalık yaratan müzelere sahip olması da cabası. Biz, İstiklal Savaşı’nda Kastamonu ve Sepet Müzelerinin kurulması için yazmayı sürdüreceğiz. Unutmayın, Kastamonu’yla benzer kültürel dokuya sahip turizm mucizesi Beypazarı’nda beş farkındalık müzesi bulunuyor: Kent Tarihi Müzesi, Tarih ve Kültür Müzesi, Türk Hamam Müzesi, Yaşayan Müze, Yaşayan Köy Anadolu Açık Hava Müzesi…
NAİL TAN
