Kastamonu gazetemizdeki haftalık köşeyazılarımızdan birinde (10 Haziran 2021) Kocaeli Üniversitesinde akademik kariyerini sürdüren Yük. Mimar Restorasyın Uzmanı Ayşe Nur Yücel’in yazdığı Kastamonu Belediye Başkanlığınca yayımlanan Candaroğulları Beyliği ve Mimarisi/Camiler (İstanbul 2021, 96 s.) adlı kitabı tanıtmıştık. Kastamonu’da Candaroğulları Beyliği dönemi mimari eserleri üzerinde araştırma yapıp yayımlayanlar arasında şüphesiz Fazıl Çifci ilk akla gelendir. Hz. Pîr Şeyh Şa’bân-ı Velî’yi de en iyi inceleyenlerden biridir. Onun Candaroğlu İsmail Bey (1419-1479) ve yaptırdığı mimari eserlerle ilgili kitabının 2. baskısını bilim dostu Süleyman E. Yücel vasıtasıyla elde edince konuyu bütünlemek imkânına kavuştuk:
Fazıl Çifci; Candaroğlu İsmail Bey Şahsiyeti ve Eserleri, 2.bs., İstanbul 2021, 72 s. Pamiray Yayınları.
Hz. Pîr Şeyh Şa’bân-ı Velî Kültür Vakfınca bastırılan kitabın, baskısına Devrekâni Belediye Başkanlığımızın da katkıda bulunduğunu memnuniyetle öğreniyoruz.
Vakıf adına yazılan Ön Söz’de de (s.3-4)veciz bir şekide belirtildiği gibi Beylikler döneminde üç Beylik, Türk tarihinde önemli bir rol oynamışlardır: Osmanoğulları, Karamanoğulları,, Candaroğulları. “1400’lü yıllarda siyasi etki alanı, askerî ve iktisadi gücü daha ileri bir durumda olan Candaroğulları kendi rızasıyla Osmanlı’ya tabi olmuş, ona destek vermiş ve onun ileriye çıkmasına yardımcı olmuştur.”
Değerli bilgin Fazıl Çifci, kitabını hazırlayış amacını, Giriş (s.7-8) yazısında şöyle açıklıyor: “İşte bu naçiz çalışmamızın en önemli amacı kültür ve medeniyet hayatımızda çok önemli izler bırakmış olmasına rağmen yeterince tanınmayan Candaroğulları Beyliği ve Beyliğin ihtişam döneminin mimarı İsmail Bey’in Türk kültürüne yaptığı hizmet ve katkılarını gün ışığına çıkarmaktır. …. Okuyucularımızdan istirham ederiz ki o zâtı, ömrünü uğrunda sarf ettiği fikirleri ve eserleri üzerinden değerlendirsinler. Unutulmasın ki onu tanımak ve hayat felsefesinden istifade etmek her Müslüman-Türk için hem şereftir hem de görevdir.”
Kitap, Giriş ve Candaroğulları Beyliği başlıklı yazılardan sonra dört bölümden oluşuyor:
I.Bölüm: Hayatı ve Şahsiyeti, Vakfiyeleri
II.Bölüm: Eserleri. İsmailbey İmareti, Cami, Medrese, Türbe, Sıbyan Mektebi, Kervansaray, Hamam, Şadırvan
III.Bölüm: Külliye Dışındaki Eserler: İsmail Bey Hanı, İsmail Bey Suları ve Çeşmeleri, Harmankaşı Türbesi, Kale (Saray) Hamamı
IV.Bölüm: İsmail Bey’in Diğer Eserleri
Araç Bölgesinde Bulunan Eserler: Küre-i Hadîd/Demirli Camii (Köy şimdi Eflani’ye bağlı), Tavşanlı Köyü Camii, ilçe merkezinde kervansaray ve çeşme
Devrekâni’de Bulunan Eserler: İsmailbey Camii, İsmailbey Hamamı, Haydar Çeşmesi, Çayırcık Köyü Kapu-i İsmailbey Camii, Çayırcık Köyü Gelin Hamamı, Çayırcık Türbesi
Küre’de Bulunan Eserler: İsmailbey Hamamı
Sinop’ta Bulunan Eserler: İsmailbey Çeşmesi, Nesl-i İsmail Bey Türbesi, Boyabat İmarethanesi
Bulgaristan Filibe’deki Eserler: Bey Camii, iki mescit, türbe, çifte hamam, Markova su kanalı
Kitap, Kaynakça (s.72) ile sona ermekte.
Fazıl Çifci, Candaroğlu İsmail Bey’in bizzat yaptırıp yaşatılması için de vakfiyeler düzenlediği, gelir kaynağı tahsis ettiği eserlerden son yıllarını yaşadığı Filibe’dekiler, Bulgarların ülkelerindeki Türk izlerini yok etme politikaları sonucu yok olmuştur. Kastamonu ilçelerindeki bazı eserlerde ne yazık ki tarihe karışmıştır.
Kitabın mutlaka üçüncü baskısı da yapılacaktır. Bu baskıda, eserlerin eski ve günümüzdeki son durumlarını gösteren fotoğrafların, hatta planlarının yer alması en büyük dileğimizdir. Sanıyorum kitap baskılarında yakın dönemde görülen büyük maliyet artışları fotoğraf eksikliğine yol açtı.
Fazıl Çifci,Kastamonulu olmanın hakkını veriyor. Bulunduğu görev, aldığı dinî eğitim sonucu birbirinden değerli kitaplarıyla Kastamonu Kitaplığını zenginleştirmeyi sürdürüyor…
NAİL TAN
