“Şehir değil şiir” olduğumuz zamanlarda Kastamonuluların tarihte oynadıkları rol saymakla bitmiyor, her daim “iz” bırakan hemşerilerimizin farkına varmak görevimiz, akıntıya karşı kürek çeken iradelerinden ve inatlarından dahi çıkarılacak bir dünya ders var…
Mehmet Besim Fazlıoğlu da “vaktiyle” Kastamonu’yu “şiir” kılan “şair” hemşerilerimizden.
1875 yılında Kastamonu’da doğdu, lise yıllarında hürriyet ateşi aklına düştü, iflah olmadı, İttihat ve Terakki Partisi’ne katıldı, partinin yayın organı olarak şehrimizde 1908-1918 yılları arasında yayımlanan “Köroğlu” gazetesini sorumlu yazı işleri müdürü olarak çıkardı…
Gazetenin ismi bile fikir veriyor aslında Mehmet Besim Fazlıoğlu’nun “muhalif” kimliği hakkında.
Osmanlı’nın son Mebusan Meclisi’nde milletvekili olarak Kastamonu’yu temsil etti…
8 Ocak 1920’de yapılan seçimlerin ardından 12 Ocak-18 Mart 1920 tarihleri arasında açık kalan ve 16 Mart’ta itilaf devletlerince İstanbul’un işgali ile “fiilen” kapanan ve sonrasında padişah tarafından “resmen” feshedilen Osmanlı’nın son Meclis’i Mebusan’ında vilayetimizi temsilen “Ahmet Şükrü Bey, Suat Soyer, Yusuf Kemal Tengirşek” ile birlikte görev yaptı.
Zaten milli mücadelenin içindeydi, İstanbul’un işgalinin ardından Ankara’ya geçti, ilk dönem milletvekili olarak TBMM’de Kastamonu’yu temsili sürdürdü…
23 Nisan 1920 ile 1 Nisan 1923 yılları arasında faaliyet gösteren ilk Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde Kastamonu milletvekilleri “Abdulkadir Kemal Öğütçü, Ahmet Rüştü Çolakoğlu, Mehmet Besim Fazlıoğlu, Mehmet Hulusi Erdemir, Mehmet Murat Pala, Sabri Dura, Suat Soyer, Yusuf Kemal Tengirşek” idi.
(Geçmiş zaman milletvekillerimizi, valilerimizi, belediye başkanlarımızı fırsat buldukça “öz” olarak yazmayı sürdürüyorum…
Kahramanlara vefa yanı sıra Kastamonu’nun nerden geldiğini anlatmak gayesindeyim.)
Gazi Mustafa Kemal Atatürk 10 Mayıs 1921’de TBMM’de (o dönemki ismiyle Büyük Millet Meclisi’nde) Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Grubu’nu (Birinci Grup) kurdu, bu grubun dışında kalan milletvekilleri ise yaklaşık bir yıl sonra “İkinci Grup” adı altında birleşti, başlangıçta 120 civarı olduğu iddia edilen üye sayısı zaman içinde azaldı, Gazi Mustafa Kemal Atatürk’e “muhalif” bir çizgi izlemekle tarihe kaydoldular…
Atatürk’e karşı ilk “iç” muhalefet hareketi.
İkinci Grup kurucusu 7 milletvekilinden biri de Kastamonu Milletvekili Mehmet Besim Fazlıoğlu idi…
“Tarihi imza”.
İkinci Grup milletvekilleri muhalefetlerini kah Meclis oturumlarında önergeleriyle kah Tan gazetesinde yayımlanan demeçleriyle sürdürdüler, “fikir hareketi” görünümündeydiler çokça…
Hemşerimizin Meclis konuşmalarını içeren zabıtlar okunduğunda da muhalif damar fark ediliyor.
1923 yılının Haziran ayında Meclis’in 2’nci dönemi için seçimler yapıldı, milletvekili aday listeleri Gazi Mustafa Kemal Atatürk başkanlığındaki bir kurul tarafından belirlendi, muhalif “İkinci Grup” üyeleri “doğal” olarak listede yer almadı…
Mehmet Besim Fazlıoğlu’nun siyasi hayatı bitti.
17 Mart 1930’da ebediyete intikal etti…
Rahmet olsun.
Not: Hemşerimizin kurucuları arasında yer aldığı “İkinci Grup” üzerine iddialar fazlaca, “cumhuriyet karşıtı” diyen de var, “gerici” diyen de, elbette öncelikle tarihçilerin uhdesinde olan bir konu…
Beni cezbeden tarafı ise “muhalif” tavır, “akıntıya karşı” çekilen kürek, “rüzgara karşı” yürüyen yaya.
“Çokseslilik” her daim “ilerleticidir”, “geriye” çekmeye yeltense bile.
MUSTAFA AFACAN
