En kalitelisi ilimizde yetişen salep, tam ortasında bulunduğumuz kış mevsimiyle özdeşleşmiş bir içecek. Doyumsuz lezzetin yanında şifa arayanların vazgeçemediği salebin en doğalını bulabileceğimiz bir şehirde yaşıyor olmanın keyfini sürmek gerek.
Yıllardır salep satışı yapan işyerinin son kuşak temsilcisi Cem Mütevelli, Kastamonu salebine il dışından büyük ilgi olduğunu, bu yönde gelen talepleri karşılamaya çalıştıklarını söylerken, salebin insan sağlığı üzerindeki olumlu etkilerini hatırlatıyor.
CENGİZ MUHZİROĞLU
Zamanlardan bir zamandı.
Her köşe başını bir AVM’nin, bir zincir marketin sarmadığı, raflarında olur olmaz her ürünün üzerinde “organik” yazmadığı zamanlar…
Kastamonu Kastamonu’ydu, şehrin kadim Uzunsokağı Uzunsokak…
Her bir ürünün pek bir doğal ya da moda adıyla olduğu gibi “organik”, ama harbi organik olduğu zamanlar…
Mütevelli ailesinin bu doğal mı doğal, şifa mı şifa, ilaç mı ilaç ürünleri alıp satmaya başladığı zamanlar…
Devrekani’den Kastamonu’ya uzanan dededen toruna yolculuğun devam ettiği Mütevelli Ticaret, Uzunsokak’ta Kastamonu’nun sözde değil özde organik ürünlerini satmayı sürdürüyor.
En önemlisi “orkide” kökü tabii. Yani en kralının Kastamonu’nun dağında, yazısında yetiştiği salep…
Çiçeklerin en nadidesi orkidenin bu yanı pek de bilinmeyen, insanoğluna şifa armağını olarak sunulmuş salep satışı yapan şehirdeki bir iki yerden bir olan Mütevelli Ticaret’te şimdilerde babası Tuncay Mütevelli ile birlikte işin başında olan Cem Mütevelli, genelde kış içeceği olarak kullanılan salepte satışların iyi gittiğini söylüyor.
“Biz bu doğal ürünlerin alımını ve satımını dededen torunlarına devam ettiriyoruz” diyerek ve Devrekani’den geldiklerini hatılatan Cem Mütevelli, yalnızca babasının 30 yıl sürdürdüğü işi ondan aldığı eğitimle sürdürmekte olduğunu söylüyor.
Yalnızca salep değil, Kastamonu’nun şifa fışkıran doğal ortamında yetişen ıhlamur, ceviz, sarımsak, mantar satışını yıllardır yapmakta olduklarını söylerken duyduğu haklı gururunun işareti gözlerine yansıyor Cem Mütevelli’nin
Kışın tam ortasında oluşumuzdan yola çıkarak nabzını tutmak istediğimiz “doğal salep”le ilgili şu bilgileri veriyor:
“Kış içeceği olan salep ve ıhlamur bu aylarda çok satılıyor. Kastamonu salebinin kıymetini bilenler il dışından da bize ulaşıp talepte bulunuyor. Salebin faydaları saymakla bitmez. Mide sorununa, hazımsızlığa, soğuk algınlığına ve birçok hastalığa iyi geldiği zaten biliniyor. İştahı açar ve zihni de güçlendirir, vücut sıcaklığını da artırır ayrıca. Doğal salep Devrekani, Daday, Azdavay, Taşköprü gibi ilçelerimizde fazla yetişiyor. Burada yetişen saleplerimiz doğal ve kaliteli ürünlerdir. Diğer bazı illerde yetişen salepler bizim yöremizde yetişen salebin yerini tutmaz. Bizim yöremizin salebi çok değerlidir. Zaten ilimiz doğal ürünlerin cenneti bir yer…”
Salebin zannedildiği gibi öyle koca koca kazanlarda, tencerelerde yapılmasına da gerek olmadığını da hatılatmak gerek bu arada. Bir çay kaşığı toz şekerle karıştırıp, sütün içine atarak bir cezvede tek pişirimlik hazırlamak da mümkün. Cezve kaynayana kadar sütü karıştırmayı sürdürmek, tarçın ekilerek tüketildiğinde ulaşılan doyumsuz lezzetten tatmanın küçücük zahmeti, o kadar.
Ihlamurun da salep gibi çok önemli bir içecek olduğunu söyleyen Mütevelli, “Ihlamur, çiçeklerinin yaydığı güzel kokulardan dolayı çok yetiştirilmektedir. Anletmeye bile gerek yok belki, ama kış aylarında daha çok içilen ıhlamur yapraklarından ve çiçeklerinden yapılan şifa kaynağıdır. Genellikle de grip, nezleye karşı, öksürüğe ve strese karşı olmak üzere ıhlamur içmenin de çok sayıda faydaları da vardır”diyor.
Diyor da, bu tadı tam alabilmenin, o nefis kokuyu soluyabilmenin en iyi yolu olan oda içerisinde gürül gürül yanan sobaların artık evlerden hızla uzaklaşmakta olduğunu hatırlamak üzüyor insanı.
Bu yıl dolu vuran ve üretimi az olan sarımsağın da ve yine az ürün alınan cevizin de fiyatlarının çok artığını söyleyen Cem Mütevelli, Kastamonu’nun altın değerinde olduğunu söylediği bu ürünlere gözü gibi bakması, üretimini artırma yolu aramasını söylerken, bir uyarıda bulunmadan da edemiyor: “Sarımsağın, cevizin, ıhlamurun üretimini artırmak mümkün, ama doğal ortamda kendiliğinden yetişen salep için yapmamız gereken şey bilinçsiz toplamanın engellenmesi” diyor.
