• Künye
  • Gizlilik
  • Reklam
  • İletişim
Pazartesi, 23 Haziran 2025
Kastamonu Gazetesi - Kastamonu ve Bölge Haberleri, Kastamonuspor, Şehir Gündemi ve Son Dakika Haberleri
  • ANA SAYFA
  • GÜNDEM
  • EKONOMİ
  • POLİTİKA
  • KÜLTÜR • SANAT • HAYAT
  • SPOR
  • YAZARLAR
Sonuç Yok
Tüm Sonuçları Gör
  • ANA SAYFA
  • GÜNDEM
  • EKONOMİ
  • POLİTİKA
  • KÜLTÜR • SANAT • HAYAT
  • SPOR
  • YAZARLAR
Sonuç Yok
Tüm Sonuçları Gör
Kastamonu Gazetesi - Kastamonu ve Bölge Haberleri, Kastamonuspor, Şehir Gündemi ve Son Dakika Haberleri
Sonuç Yok
Tüm Sonuçları Gör

ABDÜLHALİM GALİP PAŞA’NIN KASTAMONU AĞZI MACERASI ÜZERİNE II

6 Kasım 2018
NAİL TAN
A A
İnebolu-Ankara İstiklal Yolu’nda Yürüyenler – IX / Şair, Romancı, Hikayeci Aka Gündüz
Share on FacebookShare on Twitter

Bir önceki yazımızda Divan Edebiyatımızda Türk Galip Paşa olarak bilinen, Kastamonu ağzıyla yazılmış 86 kadar şiiri elimizde bulunan, hayatı belirsizliklerle dolu, ancak 1876 ölüm tarihi ve mezarlığı belli Abdülhalim Galip Paşa’nın hayatı ve tek eseri Mutâyebât-ı Türkiyye (Türkiye’den Eğlencelikler) hakkında ön bilgileri vermiş, ayrıntısını bu yazımıza bıraktığımızı açıklamıştık.

Mutâyebât-ı Türkiyye, bir sözlük ve divan şiiri mecmuasıdır. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi, Kastamonu’nun damadı Prof.Dr.Mustafa S. Kaçalin’in ABD’de yayımlanan bir makalesinden öğrendiğimize göre (Abdülhalim Galip Paşa’nın Mutâyebât-ı Türkiyye’si; Journal of Turkish Studies/Türklük Bilgisi Araştırmaları, S 24/I, 2000, Agâh Sırrı Levend Hatıra Sayısı, s. 137-185), 55 sayfalık bir taş basma (tarihsiz, muhtemelen 1867-1876 arası) eserde bir mukaddimeden sonra 1 kaside, 1 kıta, 1 tahmis,1 şarkı ve 81 gazel ile sayfa kenarlarındaki çıkmalarda yazarı tarafından anlamı açıklanmış 898 kelime bulunmaktadır. İbnülemin Mahmut Kemal İnal, Son Asır Türk Şairleri kitabında (İstanbul 1932, s.449-451), eserde bulunmayan bir gazelin daha metnini vermiştir.

Prof.Dr. Mustafa S. Kaçalin, eserle ilgili özgün/orijinal bilgilerin bir özetini yapmıştır (s.141). Uzunca bu bilgiden, biz sadece bazı örnekler vermekle yetineceğiz (Standart Türkçeyle, aslı Kastamonu ağzıyladır):

                Atasözleri:Aşa lezzet veren oranınca tuzdur. Boş torbaya at gelmez. Göze yasak olmaz. Öfke ile kalkan zararla oturur.

Deyimler: At eşek erememek: Çok koşup kaçmak. Duman attırmak: Üstünlüğü ile başkalarını çok geride bırakmak. Göğüs germek: Tahammül etmek, dayanmak, katlanmak. Osuruğuna taş erişememek: Çok koşup kaçmak. Top atmak: Müflis olmak, iflas etmek.

Benzetmeler: Bodur büğrü, budak gibi benler, dolma kabağı gibi kol, eşek gibi çakmak (tepmek), fil denli kocaman gövdeli, güneş yüzlü, kavak boylu, keşten ak, kömür gözler, kuzgunî siyah ben.

Az rastlanan, kullanılan bazı kelimeler: Acı göl, ağca katık, ak cinni, belfüdar, cenibet, çengel sakızı, çopur, çühte, deniz piresi, enber, felfelek, gırnık, gırtuç, helme, hursat, hül, hürengü, hürenk, hütne, kızıl cinni, oturak, teyfe, tükmük, yemekçi, yıllık.

Yiyecek, içecek adları: Amberiye, ayran, domalan, dombay, fasulye piyazı, hindi, ıstakoz, kabuklu pilav, kara manca, kaz, keklik eti, kenger, palaz, pekmezli helva, nazlı aş, oğurha aşı, yengeç.

Yer adları: Akyazı, Arabistan, Baf, Başkale, İstanbul, Kamışlı Geçidi, Kastamonu, Kıbrıs, Kırşehir, Mucur, Niğde, Van. Kastamonu’yla ilgili şehrin adından başka yer adının bulunmaması, şairin Kastamonu’ya gelmediği;, meddahlardan, Karagözcülerden, orta oyuncularından Kastamonu ağzını işitip benimsediği düşüncesini güçlendirmektedir.

                Kişi adları: Anuş, Dümbüldekoğlu, Himmet, Hüseyin, Kebeş, Kezban, Mehmet, Memiş, Şallav Kızoğlu, Vanlı Ayvaz ,Veli.

                Öğütler: Düşü şeyhe yordurt. Gençlikte kan etme.

                Deneyimler: Ayranla bal yutan kişiden hastalık kaçar. Kırmızı biber çok yellendirir. Yumurta yiyen sıtmaya tutulur.

                Gelenek görenekler: Gelen konuğa kurban kesilir. Güveyi, gerdeğe yumruklanarak konur.

Sayfa kenarına çıkma yapılıp anlamı açıklanan bazı kelimeleri de sözlük kısmından alalım: Çalab: Cenab-ı Hak’tır. Bicük: Bir keredir. Göçdi: Vefat etti demektir. Tapşıngu: El çırpıyor. Gımırayyo: Hareket ediyor demektir. Gabuklıpilav: Midyedir. Doguzlan: Kuvvetlen demektir. Dinelürken: Ayakta dururken. Yanşak: Gevezeliktir. Çimelim: Yıkanalım demektir. Salgun: Vergi demektir.

Prof.Dr. Mustafa S. Kaçalin’e Kastamonu’ya hizmetleri dolayısıyla teşekkürler…

 

 

 

Etiketler: kastamonuKastamonu gazetesiköşe yazarınailnail tansarı receptanyazar
PaylaşTweet
Önceki Haber

Emekliye kredi verilecekse…

Sonraki Haber

Pardon… Galiba biz anlatamadık!

Benzer Haberler

Kastamonu 2023 Uluslararası Gastronomi Kongresi’ne doğru
NAİL TAN

KTB belgesel film arşivi dijital kullanıma açılırken

27 Aralık 2022
Kastamonu 2023 Uluslararası Gastronomi Kongresi’ne doğru
NAİL TAN

Cumhuriyetimizin Kuruluşunun 100. Yılına Doğru: KASTAMONU’NUN OYNADIĞI ROLÜN BELGELERİ: II

22 Aralık 2022
Kastamonu 2023 Uluslararası Gastronomi Kongresi’ne doğru
NAİL TAN

Kastamonu 2023 Uluslararası Gastronomi Kongresi’ne doğru

16 Aralık 2022
NAİL TAN

ŞAİR, BİLGİN, EĞİTİMCİ SOFUZÂDE MEHMET TEVFİK (SAFOĞLU) EFENDİ DOKTORA TEZİ DE KİTAPLAŞTI

1 Aralık 2022
NAİL TAN

BAŞKENT’TE KASTAMONU GÜNLERİ 17’NİN ARDINDAN

29 Kasım 2022
NAİL TAN

KASTAMONU DOĞUMLU KADIN ROMANCI MÜFİDE FERİDE TEK’İN AY DEMİR ROMANI ÜZERİNE

24 Kasım 2022
NAİL TAN

KASTAMONU DERNEKLER PLATFORMUNUN ANKARA TOPLANTISI ÜZERİNE

3 Kasım 2022
NAİL TAN

NUMAN KARANLIK DADAY ÖYKÜLERİNİ SÜRDÜRÜYOR: DAĞLAR DUMAN

1 Kasım 2022
Sonraki Haber
Türkülerin hâlâ sürüyor…

Pardon... Galiba biz anlatamadık!

Son Haberler

Kent Müzesi Bilim Günleri’nin 11. konuğu Saadet Özen

Kent Müzesi Bilim Günleri’nin 11. konuğu Saadet Özen

18 Haziran 2025
Legem Yayınevi: Hukuk Dünyasının Güvenilir Kaynağı

Teksan ile Kesintisiz Enerji Çözümlerine Ulaşın

16 Haziran 2025
Mazlum: Sakarya’nın Lezzet Mirasından Dünyaya Açılan Bir Çikolata Markası

Mazlum: Sakarya’nın Lezzet Mirasından Dünyaya Açılan Bir Çikolata Markası

16 Haziran 2025
Legem Yayınevi: Hukuk Dünyasının Güvenilir Kaynağı

Legem Yayınevi: Hukuk Dünyasının Güvenilir Kaynağı

16 Haziran 2025
    Please install/update and activate JNews Instagram plugin.
Kastamonu Gazetesi - Kastamonu ve Bölge Haberleri, Kastamonuspor, Şehir Gündemi ve Son Dakika Haberleri

Sitede bulunan özel içeriklerin hakları saklıdır.
Kaynak gösterilmeden kullanılamaz.

Bizi Takip Edin

  • Künye
  • Gizlilik
  • Reklam
  • İletişim

Kastamonu Gazetesi © 2015 • Tüm hakları saklıdır.

Sonuç Yok
Tüm Sonuçları Gör
  • ANA SAYFA
  • GÜNDEM
  • EKONOMİ
  • POLİTİKA
  • KÜLTÜR • SANAT • HAYAT
  • SPOR
  • YAZARLAR

Kastamonu Gazetesi © 2015 • Tüm hakları saklıdır.