Migren; yoğun çalışma ve stresli yaşama bağlı olarak görülme sıklığı artan, çoğunlukla şiddetli baş ağrılarıyla karakterize nörolojik bir hastalıktır.Migren dünyada 240 milyon bireyi etkilemekte ve bu bireylerin yaklaşık 1.4 milyonu her yıl migren atakları geçirmektedir. Ayrıca Dünya Sağlık Örgütü tarafından dünyada iş yapamamaya yol açan hastalıklar sıralamasında 19. sırada yer almaktadır. Kadınlarda erkeklere oranla yakalanma riski, atak sıklığı ve şiddeti 2 katdaha fazladır. Migren sıklıkla ergenlik döneminde başlar ve 30 yaşa kadar ataklar mutlaka kendini gösterir. Ataklar 4 ila 72 saat aralığında olabilir.
Migren Hastalığında Belirtiler
Depresyon, şiddetli baş ağrısı, uykuya meyil, hiperaktivite, kokuya, ışığa ve sese aşırı duyarlılık, üşüme hissi, ensede gerginlik hissi, şakaklarda ağrı, iştahsızlık, beceride bozukluk, susama, sık idrara çıkma, mide bulantısı.
Migren Ağrısının Özellikleri
Ağrı genelde tek taraflıdır. Tek taraflı başlayıp iki tarafa da yayılabilir. Fiziksel aktivite ile ağrının şiddeti artmaktadır. Genelde sabahları başlar, kademeli olarak artış gösterir.
Migreni Tetikleyen Etmenler
Hormonal değişimler, stres, az ya da fazla uyumak, öğün atlamak, aç kalmak, yorgunluk, menstrüasyon, hava değişimleri, alkol, keskin kokular, parlak ışık, şiddetli sesler, sigara dumanı, yüksek yerler, öksürmek ve bazı besinler. Ek olarak gastrit yazımda da bahsettiğim HelikobakterPilori adlı bakterinin varlığı da migren oluşumuna neden olabilir. HelikobakterPilori’nin etkinliği, zerdeçal ile azaltılabilmektedir.
Bunlara ek olarak:
- Obezitede artan yağ doku ve obezite geni olarak bilinen CGRP geni migreni tetikler.
- Son çalışmalar, diyabette var olan insülin direncinin migrenli hastalarda da sıkça görüldüğünü kanıtlamıştır.
- Migrenli bireylerde kan damarları daraldığı için tıpkı hipertansiyondaki gibi kan basıncı artar. Böylece migren atakları da artar.
Tetikleyen Besinler Nelerdir?
Çikolata, küflü peynir, turunçgiller, sakatat,maya, alkol, tatlandırıcılar, bulyonlar (monosodyumglutamat içerdiği için), yağ içeriği yüksek besinler, çay, kahve ve kola(kafein içerdiği için), aç kalmak, öğün atlamak, yüksek tuz tüketimi, yetersiz su tüketimi.
- Çikolata:Feniletilamin adlı maddeden zengindir. Bu madde damar daraltıcı etki göstererek ağrıyı tetikler.
- Küflü peynirler: Tiramin içerir. Tiramin damar daraltıcıdır. Migren ataklarını tetikler.
- Alkol: Özellikle kırmızı şarapta bulunan histamin, tiramin ve feniletilamin maddeleri beyin damarlarını daraltır. Kan akımını azaltarak ağrıları artırır.
- Bazı durumlarda kükürtlü besinler dediğimiz lahana, brokoli, karnabahar ve pırasa sülfit maddesini içerdiği için atakları tetikleyebilir. Yüksek miktarda tüketilmemelidir.
Migrende Beslenme Önerileri
- B6 ve B12 vitaminleri, nörolojik sorunlarda damarları rahatlatıcı etki gösterir. B6 vitamini kaynakları; kurubaklagiller (nohut, mercimek, kuru fasulye vb.), yeşil yapraklı sebzeler, et, süt.B12 kaynakları; Peynir, balık, et, yumurta sarısı, süt.
- Selenyum minerali, damarların oksijenlenmesini ve beslenmesini sağlar. Selenyum kaynakları; balık, etler, yağlı tohumlar (fındık, badem, ceviz vb.)
- Magnezyum minerali, daralan damarları açıcı etki gösterir ve atakları azaltır. Migren ilaçlarının içerisinde de magnezyum bulunmaktadır. Magnezyum kaynakları; yağlı tohumlar, kurubaklagiller, tam tahıllı ürünler, yeşil yapraklı sebzeler.
- Riboflavin ve koenzim Q10 ise oksijenlenmeyi artırarak atakları hafifletir. Riboflavin kaynakları; süt ve süt ürünleri, et, yumurta, yeşil yapraklı sebzeler, kurubaklagiller.Koenzim Q10 kaynakları; kırmızı et, yağlı balıklar, yumurta, yağlı tohumlar, sert kabuklu meyveler.
Ayrıca; bazı bireylerde alerjiye bağlı migren atakları gözlenebilir. Bunu tespit edebilmek için eliminasyon diyeti denilen, alerji diyetine benzeyen bir diyet uygulanır. Son günlerde tüketilen besinler 2-3 hafta kadar beslenme sisteminden çıkarılır. Migren atakları hafiflediyse çıkarılan besinler bireyealerji yapıyor ve migren ataklarını artırıyor demektir.
Bu bilgiler ışığında migrenli bireylerin daha bilinçli olması ve beslenme düzenine özen göstermesi gerekmektedir. Sağlıklı günler dilerim.
Dyt. LADEN HEKİMOĞLU
