Taşköprü’deki Pompeipolis antik kentinde gerçekleştirilen kazılarda yok olmaktan kurtarılan bin 800 yıllık Roma villasına ait mozaikler, yapılan çalışmalar neticesinde kurtarılarak villanın zeminine yerleştirildi.
Roma döneminde yayıldığı alan bakımından Paflagonya bölgesinin en büyük kentlerinden biri olan Pompeiopolis’te gerçekleştirilen kazı çalışmalar, Kültür ve Turizm Bakanlığı adına Karabük Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mevlüt Eliüşük başkanlığında yürütülüyor. Kastamonu’nun Taşköprü ilçesine bağlı Zımbıllı Tepe mevkisinde yer alan tarihi Paflagonya bölgesinin başkenti Pompeiopolis Antik Kenti’ndeki kazı çalışmaları özellikle Villa bölümünde yoğunlaştı. Yaklaşık bin 600 metrekare alana oturan Roma villasında çıkan yangın ve zemindeki sudan kaynaklı oynamalar sebebiyle mozaiği tutan harcın tamamen toprağa dönüşmesi sebebiyle aşırı bozulmalar oluştu. Birkaç yıl içerisinde tamamen yok olması beklenen mozaiğin tekrar gün yüzüne çıkartılması ve kurtarılması amacıyla devam eden kazılar, Roma villasında yoğunlaştırıldı. Bu yılın Mayıs ayı itibariyle devam eden Roma villasına ait mozaikler, ekipler tarafından tek tek işlenerek topraktan arındırıldı. Restorasyon çalışmaları da tamamlanan mozaikler, birleştirilerek Roma villasının zeminine yerleştirildi.
“Roma Villamız uzunca bir süredir kazılıyor ama son 3 yıldır bu kazıları da büyük bir ivmelenmeyi de kazandık”
Mozaik üzerinde yürütülen çalışmalar hakkında bilgiler veren Karabük Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mevlüt Eliüşük, “Şu anda bulunduğumuz alan Roma villasıdır. Anadolu’daki şu andaki villanın bin 800 metrekarelik bir alanı kaplıyor villamız. Bu haliyle Anadolu’daki en büyük 3 ya da 4 villadan bir tanesi oluyor. Önemli bir villa ama büyük bir oranda tahrip edilmiş. Son zamanlardaki kazılar ve restorasyon çalışmaları ile birlikte bina daha görünür ve evreleri izlenebilir hale geldi. Biz Mayıs 15’inden itibaren Roma villasının dördüncü yüzyılda eklendiğini düşündüğümüz odaların birinin zemin mozaiğini onarıyoruz. 15 Mayıs itibariyle başladık bu çalışmalara, uzun soluklu bir çalışma ve son aşamasına geldik. Bu yıl itibariyle mozaik üzerindeki restorasyon çalışmamız bitmiş olacak. Mozaik de öncelikle aşırı bir deformasyon ve bulunduğu harçtan ayrılma vardı. Biz bu mozaikleri tamamıyla yerinden kaldırdık. Laboratuvarımızda yaklaşık 3 aylık bir süreçte bunlar tek tek temizlendi, ayrıştırıldı, düzenlendi ve sonrasında tekrar yerine yerleştirildi. Tabi uzun soluklu bir çalışma ve sonunda mozaiklerin özgün yerine tekrar yerleştirilmesi ve neredeyse hiç kayıp vermeden hiç bozulma ya da deformasyona sebep olmadan bu işlemi tamamladık. Bu Roma Villamız uzunca bir süredir kazılıyor ama son 3 yıldır bu kazıları da büyük bir ivmelenmeyi de kazandık. Tabii ki bu ivmedeki asıl etkenlerden biri de Kültür ve Turizm Bakanlığının Geleceği Miras Projesidir. Bu projeyle kazılara verilen ödeneklerin hatırı sayılır şekilde miktarının arttırılması bizim bu çalışmaları daha da hızlandırmamızı sağladı. Bu bir öncü çalışma. Tabii ki bizim buradaki çalışmalarımız daha da hızlanacak bu proje kapsamında ve Taşköprü’yü, Kastamonu’yu özellikle Pompeipolis Antik Kentini ülkemizin kültür mirasına dahil edip hem buraya gelen ziyaretçileri ağırlamada hem de bilimsel anlamda çok fazla bilinmeyen Paflagonya bölgesinin önemli bir yapısında ortaya çıkarmış ve sergilemiş hale geleceğiz” dedi
“Villanın mevcut büyüklüğünü baz alırsak şehrin yöneticilerinden birine ait olabileceği üzerinde durabiliriz”
Roma villasının kime ait olduğunu tespit edemediklerini söyleyen Eliüşük, “Villanın kime ait olduğuyla ilgili kesin bir yargıda bulunamıyoruz. Çünkü villa, milattan sonra 2. yüzyıl sonunda yani 2’inci yüzyıldan itibaren inşa edilmiş, hatta bunu 170’lerde inşa edilmiş ve 550’lere kadar villa kullanılmış. Uzunca bir kullanım süresi olduğu için tam olarak kimin tarafından kullanıldığıyla ilgili herhangi bir kitabe bulamadık. Bulamadığımız için de kesin bir değerlendirmede bulunmak oldukça zor. Mevcut büyüklüğünü baz alırsak şehrin yöneticilerinden birine ait olabileceği üzerinde durabiliriz” diye konuştu.
“Bu şehrin ekonomik durumu üst düzeyde olan insanların yaşadığını ifade eden bir villa tabanı görülmeye değer”
Taşköprü’nün Pompeipolis Antik Kenti’ne başkentlik yapmış bir şehir olduğunu söyleyen Taşköprü Belediye Başkanı Hüseyin Arslan ise, “Pompeipolis Antik Kentinde bulunuyoruz. Yaklaşık 20 yılı aşkındır kazılarını yaptığımız Antik Kentin başkenti Pompeipolis’te bulunuyoruz. Şu anda kazılarımız devam ediyor ve şu anda yaklaşık 2 bin metrekare tabanı olan Villaların oluştuğu teras bölümündeyiz. Arkadaşlarımız restoratörler, şu anda villa tabanındaki bir odanın mozaiklerini şu anda restorasyonunu yapıyorlar ve artık yavaş yavaş Pompeipolis Antik Kenti ve özellikleri gün yüzüne çıkmaya başladı. İnşallah tamamıyla ilgili restorasyon tamamlandığında resüsyon ve üst kapamaları ve yürüyüş yolları da tamamlandığında ziyaretçilerimiz için uygun bir mekan oluşacak. Bu mozaikler tabi ki restorasyonu şu anda sürüyor. Bu çapta bu büyüklükte bir villanın çok önemli bir eser mozaikleri burasının, bu şehrin ekonomik durumu üst düzeyde olan insanların yaşadığını ifade eden bir villa tabanı şu anda mevcutta ve gerçekten görülmeye değeri de zeminindeki mozaikler harika, inşallah bölge açısından da kıymetli bir destinasyon olacak” şeklinde konuştu.
• Vedat Yunus İkizoğlu – Akif Doğan (İHA)
