GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE TÜRK KADINI
10 Aralık 1919 İlk Türk Kadın Mitingi’nin 103. yılı kapsamında “Geçmişten Günümüze Türk Kadını” konulu panel gerçekleştirildi. Halk Eğitim Merkezi Salonu’nda yapılan panelin oturum başkanlığını, Kastamonu Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mehmet Serhat Yılmaz’ın üstlendi.
Amacı; Bilimselliği temel alarak, çağdaş ve eleştirel bakış açısına sahip, insani ve etik değerlere bağlı olarak ulusal, uluslararası alanlarda çalışmalara katkıda bulunup bilim üretmeyi hedeflemek olarak özetlenen “İnsan ve Toplum Bilimleri”nin, bu panele olduğu gibi eğitim ve kültür hayatına da katkıları büyük.
Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Atatürk Araştırma Merkezi Başkanlığı Bilim Kurulu Aslî Üyeliğine seçilmiş olan Fakülte Dekanı Prof. Dr. Mehmet Serhat Yılmaz, paneli sunuşta şu görüşlere yer verdi;
“On Aralık 1919 İlk Kadın Mitingi ile Milli Mücadelede kadınların gücünü görüyoruz. Tarih boyunca kadının yerine baktığımızda Beylikler döneminden itibaren, önce vakıflar, sonra Devlet yoluyla etkin kadın profili dikkat çekiyor. Beylikler Dönemi’nde ismi ön plana çıkmış bir çok kadın görüyoruz.
Osmanlı Dönemi’nde İstanbul’da açılan hemen hemen her okul burada da açılmıştır. Bu eğitim kurumları Osmanlı Cemiyet hayatında bir motivasyon olarak karşımıza çıkıyor. İlk Kadın Milletvekili Hacer Dicle’nin Kastamonu Kız Öğretmen okulunda önce öğrenci sonra öğretmen olması özellikle dikkat çekicidir. Dolayısıyla bu mitingi yapanların, bu havayı solumuş olması önemlidir.
O günlere ait kayıtların tutulmuş olduğunu görüyoruz. 10 Aralık Kadın Komitesi’nde yer alan Saime Hanım’ın eşi dönemin Sağlık Müdürü Ferruh Bey’in tuttuğu günlükten çok değerli bilgilere ulaşıyoruz. Günlükteki bir anekdottan okuduğumuza göre; Hatice Hanım’ın düğünü vardır. Hatice hanım; gelinliğini ve duvağını bir bohçaya koyup, Hilâl-i Ahmer Cemiyeti’ne getirip, masaya koyar. Milletin bu kara gününde, asker kardeşlerimiz çıplak savaşırken, bu gelinliği giyemem der ve satılmasını, bedelinin Hilâl-i Ahmer’e bağışlanmasını ister. Bu örneklerden de gördüğümüz gibi kadınların Vatan savunmasında rolü büyüktür. Günümüzde de aynı.
Geçenlerde Emniyet Müdürlüğü’nün bir afişini gördüm. ‘Anne Fark Eder’ yazıyordu. Çok iyi bir söz. Bu gün de annelere çok iş düşüyor. Üniversitemizde kız öğrenci sayısındaki artıştan çok memnunuz. Ancak akademik kariyerde bu gittikçe azalıyor ve profesör unvanında bu oran yüzde 10’a düşüyor. Bunu da zaman içerisinde değiştireceğiz.
Kastamonu’da Milli Mücadeleye değer katan şehitlerimiz, başta Mustafa Kemal Atatürk olmak üzere tüm büyüklerimizin ruhları şad olsun.”
Doç. Dr. Sevda Özkaya Sofu “Modernleşme ve Türk Kadını” başlıklı konuşmasına kadın sözcüğünün ortaya çıkışından söz ederek başladı. Türklerin tarihte kadına nasıl değer yüklediğini anlatıp, bu gün ki kadın cinayetleriyle hiç bağdaşmadığına dikkat çekti. Doç. Dr. Sevda Özkaya Sofu şunları söyledi:
“Eski Türk boylarında kadına ‘Katun’ denilirdi. Zaman içinde değişerek Hatun şekline gelen bu kelime, ‘Kraliçe’ anlamını taşır. Kadına böyle değer verilirdi. Sanayi devriminin ardından kadınlar, emekçi olarak da toplum hayatında yer aldılar.
Osmanlı Döneminde 1844 yılındaki nüfus sayımında ilk kez kadınlar da sayılmıştır. Osmanlı’da kadınların seslerinin çıkması ile ilk elde ettikleri hak eğitim olmuştur. Toplumsal görünürlük ve sosyal haklarına yıllar içinde ulaşan kadınlar, Batı’da olduğu gibi Osmanlı edebiyatında da uzun yıllar kendi imzalarıyla yazamıyorlardı.
Türkiye’de kadın haklarıyla ilgili ilk ciddi gelişme Cumhuriyet Dönemi’nde olmuştur. Atatürk kadın haklarına önem vermiş, laik bir medeni kanun getirmiştir. Atatürk genç ülkenin kalkınmasını kadın erkek birlikte gerçekleştireceği düşüncesini taşımış ve Konya’da ‘Dünya’da hiçbir milletin kadını ‘Ben Anadolu kadınından daha fazla çalıştım, milletimi kurtuluşa ve zafere götürmekte Anadolu kadını kadar emek verdim’ diyemez, demiştir.”
Doç. Dr. Şerif Demir “İlk Türk Kadın Mitingi” başlıklı konuşmasında 5-6 aydır burada olduğundan söz edip, Kastamonu’nun önemli sembol değerlere sahip olduğunu ifade etti. Doç. Dr. Şerif Demir şunları söyledi;
“On Aralık İlk Kadın Mitingi’nin çok daha görünür, bilinir olması gerektiğine inanıyorum. Anadolu insanının tarihte neler yapabildiğini anlatması açısından çok önemli bir tarih; 10 Aralık. Şerife Bacı’nın tarihe mührünü basan özverisinin Kastamonu’daki tüm kadınlarda yaşadığına inanıyorum. On Aralık Mitingi’ni düzenleyen, toplanan, konuşma yapan, telgraf çekenlerin hepsi kadın ve bu vatan için kendilerini feda etmeye hazır insanlar.
Vatan söz konusu olunca böyle kutsal ve ulvi sorumluluklar, yalnızca erkeklere bırakılamaz düşüncesiyle birlikte hatta en önde yer almışlardır. O kadın ki yeri geldiğinde silahını da alıyor, sırtında çocuğu cephaneyi de taşıyor, vatan savunmasına katılıyor.
Zekiye Hanım’ın konuşmasını duyup da etkilenmemek imkansız. BU ninelerimizle ne kadar gurur duysak az. Biz de bu büyük insanlara layık olmak için okuyacağız, öğreneceğiz, çalışacağız.
Hepsinin ruhu şad olsun.”
Panele Vali Avni Çakır ve eşi, AK Parti Milletvekili Hakkı Köylü, AK Parti Milletvekili Metin Çelik ve eşi, Belediye Başkanı Rahmi Galip Vidinliğioğlu, İlimiz protokolü, Kastamonu 10 Aralık Kadın Platformu Derneği ve Sivil toplum kuruluşu temsilcileri katıldı.
Panel’in ardından konuşmacılara çiçek takdim edildi.
••••••
COŞKU DOLU KONSER
On Aralık Kadın Mitingi’nin 103. Yıl Programı TRT Sanatçılarının konseri ile sona erdi. Halk Eğitim Salonu’nda gerçekleşen konserde solist Reyhan Ediş’ e bağlamada Hasan Özçırpan, ritimde Cemal Özkızıltaş, bas Mert Aslan ve kaval ile Fatih Koçer eşlik etti.
TRT Ankara Radyosu Türk Halk Müziği Sanatçısı Reyhan Ediş birbirinden güzel türküler seslendirdi. Özel eğitim öğrencisi çocuklar da türkülerin ritmine ayak uydurup, kendi aralarında dans ederek eğlendiler.
TRT Ankara Radyosu Türk Sanat Müziği sanatçısı Bahadır Özüşen de yorumu ve sesiyle büyük alkış aldı. Bahadır Özüşen’in, dinleyicilerin arasında dolaşarak konserine devam etmesi büyük ilgi görürken, konserinde bir çok esere yer verdi.
Müziğe gönül ve emek veren Kastamonulu iki genç hanıma da sahneye davet eden sanatçı, güzel bir sürprize de imza attı. Konservatuar Türk Sanat Müziği eğitimi almış olan ve Kastamonu Belediyesi TSM Koro Şefi Canan Gökmen Pirce dinleyicilere bir şarkıyla seslendi.
Göl Anadolu Lisesi Müzik Öğretmeni ve Halk Eğitim Merkezi TSM Koro şefi Mihrican Depişgen Uçan babası İsmail Osman Depişgen’in anısına “Bir Gönül Hikayesi” şarkısını seslendirdi.
TRT Müziğin 25 yıldır süregelen “Akşam Sefası Programı”nın solisti olan Bahadır Özüşen’e Serhat Çiğiltepe keman, Hakan Aydınlık ud, Vedat Erdem Koca kanun, Mert Aslan bas ve Cemal Özkızıltaş ritimde eşlik ettiler.
Sanatçı On Aralık Kadın Platformu Başkanı Ayten Kızıltan’a özverili çalışmalarından dolayı takdirlerini ifade ederken, Kastamonu Valisi Avni Çakır, Belediye Başkanı Galip Vidinlioğlu ve tüm emeği geçenlere teşekkür etti.
Bahadır Özüşen’in mikrofon uzatması üzerine Kastamonu Milletvekili Hakkı Köylü, “Açma Zülüflerin” eserini seslendirdi. Belediye Başkanı Op. Dr. Galip Vidinlioğlu sanatçıya “İntizar” isimli şarkıda eşlik etti.
İzleyicilerin şarkılara eşlik ettiği, hep birlikte şarkıların söylendiği coşku dolu konser büyük alkış aldı. Salonun tümüyle dolduğu gece sanatçılara çiçek takdimi ve teşekkür konuşmalarıyla son buldu.
Mine Akçakoca Özgür
