İstanbul Kültür Üniversitesi İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Ana Bilim Dalı Dr. Öğretim Üyesi Ender Demir, koronavirüs salgınının ekonomik hayata etkilerinin azaltılması kapsamında yapılan değişiklikleri içeren, ücretsiz izin ve fesih yasağını öngören kanunu değerlendirdi.
İstanbul Kültür Üniversitesinden yapılan açıklamaya göre, işçi ve işvereni yakından ilgilendiren, ücretsiz izin ve fesih yasağı öngören kanun bugün Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Dr. Öğretim Üyesi Ender Demir, işverenin üç ay boyunca, ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılık hariç iş sözleşmesini feshedemeyeceğini anımsatarak, ücretsiz izne ayrılan veya iş sözleşmesi feshedilen işçilere işsizlik ödeneğinin verileceğini, işverenin, üç aylık süreyi geçmemek üzere işçileri tamamen veya kısmen ücretsiz izne ayırabileceğini aktardı.
Kanuna aykırı şekilde iş sözleşmesini fesheden işveren veya işveren vekiline, sözleşmesi feshedilen her işçi için fiilin işlendiği tarihteki aylık brüt asgari ücret tutarında (2 bin 943 lira) idari para cezası verileceğini belirten Demir, “İşçinin istifa etmesi, belirli süreli iş sözleşmesinin sürenin sonunda kendiliğinden sona ermesi, işçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranması (haklı ve geçerli bir mazeret olmaksızın iki gün üst üste devamsızlık, hırsızlık yapmak veya sataşmak gibi) sonucunda iş sözleşmesinin sonlandırılması ise fesih kapsamında sayılmayacak.” bilgisini verdi.
Ücretsiz izne ayrılan ve kısa çalışma ödeneğinden yararlanamayan işçiler ile 15 Mart tarihinden sonra iş sözleşmesi feshedilen işçilere işsizlik ödeneği olarak aylık net 1168 lira verileceğini dile getiren Demir, şöyle devam etti:
“İş sözleşmesini haklı nedenle fesheden işçiler ile belirli süreli iş sözleşmesiyle çalışan ve belirlenen sürenin sonunda iş sözleşmesi kendiliğinden sona eren işçiler de anılan işsizlik ödeneğinden faydalanabilecek. Buna karşılık, kısa çalışma ödeneğinden yararlanan, yaşlılık aylığı alan, iş sözleşmesini haklı neden olmaksızın kendisi fesheden ve 15 Mart tarihi ile öncesinde işten çıkartılan işçiler bu ödenekten yararlanamayacak. Bunların yanı sıra sigorta bildirimi yapılmayan, kaçak sigortalı olarak ifade edilen işçiler de bu durumu ispatlayamadıkları takdirde ödenekten yararlanamayacak.”
– İşveren 3 ayı geçmeyecek şekilde ücretsiz izine çıkarabilecek
Dr. Öğretim Üyesi Ender Demir, yeni düzenlemeyle işverenin üç ay süreyi geçmeyecek şekilde işçileri tamamen veya kısmen ücretsiz izne çıkarabileceğini anımsatarak, “Ücretsiz izne gönderilen işçiler bu gerekçeyi ileri sürerek iş sözleşmesini feshedemeyecek. Bununla birlikte kısa çalışma ve kısa çalışma ödeneğinden yararlanma imkanı olan işçiler ise ücretsiz izne zorlanamayacak. Bu işçiler için muhakkak ilk etapta kısa çalışma ve kısa çalışma ödeneğine başvurulacak. Burada önemli olan nokta ise kanunda öngörülen ücretsiz izin uygulamasının sadece fesih yasağı öngörülen üç aylık süre için geçerli olmasıdır. Bu süre geçtikten sonra tek taraflı olarak ücretsiz izin kullandırılamaz.”
Bugüne kadar kısa çalışma ve kısa çalışma ödeneğine yaklaşık olarak 200 bin işverenin başvurduğunu ifade eden Demir, başvuruların büyük bir kısmının uygunluk bakımından denetim aşamasında olduğunu belirtti.
Demir, denetim ve değerlendirme aşamasının yoğunluk nedeniyle uzun sürmesinin ödemeleri geciktiren işçileri mağdur edeceğini belirterek, “Bu nedenle yaşanan mağduriyeti gidermek için de bir düzenlemeye gidildi. Yapılan değişikliğe göre, Kovid-19 sebebiyle işverenlerin yaptıkları zorlayıcı sebep gerekçeli kısa çalışma başvuruları için, uygunluk tespitinin tamamlanması beklenmeksizin, işverenlerin beyanı doğrultusunda kısa çalışma ödemesi gerçekleştirilecek. İşverenin hatalı bilgi ve belge vermesi nedeniyle yapılan fazla ve yersiz ödemeler ise yasal faiziyle birlikte daha sonra işverenden tahsil edilecek.” ifadelerini kullandı. (AA)
