Araçlı E. J. Mb. İhsan İplikcioğlu, dedesi İhtiyat Piyade Üsteğmen İhsan Ulvi Efendi’nin I. Dünya ve İstiklal Savaşı yıllarında tuttuğu, yıllar boyu sakladığı günlükleri (üç defter hâlindeki) Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü uzmanlarından Ömer Yıldırım’a Arap harflerinden Latin harflerine aktarılıp sadeleştirterek yayımladı: Birinci Dünya Savaşı’ndan Kurtuluş Savaşı’na / Bir Subayın Günlükleri / İhtiyat Piyade Üsteğmen İhsan Ulvi Efendi, (bs. haz. İhsan İplikcioğlu – Ömer Yıldırım), Ankara 2017, 233 s., Kültür Ajans Yayınları: 324.
Günlükleri tutan İhsan Ulvi Efendi’yi kısaca tanıtalım. 1898 yılında Araç’ta dünyaya geldi. Dedesi Araç Belediye Başkanlarından Hacı Mustafa Efendi, babası ise iplik ticaretiyle uğraşan Hüseyin Efendi. Aile, bu yüzden 1934’te İplikcioğlu soyadını almıştır.
İhsan Ulvi Efendi, MSB arşiv kayıtlarına göre İstanbul Mülkiye Mektebi İkinci sınıfında öğrenci iken 1917 yılında askere alındı. 1925 yılı ortalarına kadar aralıksız subaylık yaptı. 10 Ağustos 1923’te terhis oldu. II. Dünya Savaşı sırasında 1940-1941 yılları arasında birkez daha silah altına alınarak 194. Alayda ikinci vatan hizmetini yerine getirdi.
- Dünya ve İstiklal Savaşı sırasında Balkanlarda Galiçya ve Dobruca’da ve Kafkas Cephesi’nde savaşlara katıldı. İstiklal Savaşı’ndan önce 1920-1921 yıllarında Kastamonu Merkez Kumandanlığında İnzibat Zabitliği yaptı. Sonra Batı Cephesinde Makineli Tüfek Kumandanlığı emrinde 1921-1922 yılları arasında hizmette bulundu. 1922-1923 yıllarında İzmir ve Trakya’daki görevlerinin ardından 10 Ağustos 1923’te terhis edildi.
Günlükler, üç deftere yazılmıştır. I.defter 1917-1918 yıllarına aittir ve Galiçya Cephesi’ndeki yaşananları anlatmaktadır. Bu cephede sarılık hastalığına yakalanan İhsan Ulvi Efendi, bir süre hastanede yatmıştır.
- Defter, Ankara Savunma Bakanlığı emrinde ancak Batı Cephesinde görevli iken Büyük Taarruz’un hazırlığı sırasında yaptığı hizmetler, Ankara’dan Büyük Taarruz ile birlikte ordunun arkasından İzmir’e, ardından Tekirdağ’a gidişi anlatılmaktadır.
III. Defter ise 1922-1923 yılları arasında Trakya’da 16. Seyyar Jandarma. Taburundaki askerî faaliyetleri kapsamaktadır.
Kitabın sonunda üç defterde anlatılanları destekleyen Galiçya, Batı Cephesi ve II. Dünya Savaşı’ndaki ikinci askerlik dönemine ait fotoğraf ve belgelere yer verilmiştir.
İhsan Ulvi Efendi’nin günlükleri, Türk tarihi bakımından çok değerli bir belge durumundadır. Türk Tarih Kurumu ile Genelkurmay Başkanlığı Askerî Tarih Dairesi Başkanlığı uzmanlarının dikkatinden kaçmayacaktır. Ayrıca, Kastamonu Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi ve Eğitim Fakültesindeki Kastamou tarihiyle ilgilenen öğretim üyelerince de mutlaka değerlendirilecektir.
Hemşehrimiz E. J. Alb., ressam İhsan İplikcioğlu’nu dedesinin günlüklerini bilim ve kültür dünyamıza kazandırdığı için içtenlikle kutluyoruz. Fedakâr vatan evladı, Araçlı hemşehrimiz P. Üstğ. İhsan Ulvi Efendi’ye de Allah’tan rahmet diliyoruz. Kitabı okuyanlar, Türkiye Cumhuriyeti’ni kuranları, cepheden cepheye koşan şehit ve gazileri hergün onlarca kez anma mecburiyetini duyacaklardır…
